| baba | żona, kobieta | hyrlać | kaszleć | pazury | palce, ręce | |||
| babowka | babka drożdżowa | hyrzać, hyrzanie, hyrzo | śmiać się | pecynek | bochenek chleba | |||
| babrać | brudzić | I | pedzieć | powiedzieć | ||||
| babrok | brudas | ibrich | zapas | petronelka | lampa naftowa | |||
| babskie scochy | szczaw | idzie to zrobić | można to zrobić | piechty | pieszo | |||
| bachor | złe dziecko | Ignac | Ignacy | pieczki, pieczorki | suszone owoce | |||
| bachora | potrawa górali śląskich | inakszy | inaczej np. inakszyj żeś tyn łogrod mog zrobić | piedronie | przekleństwo | |||
| bachraty | pękaty, gruby, otyły, z wielkim brzuchem | indianer | indianer | piegaty | piegowaty | |||
| bachroczek | pyzata lalka z materiału, szmacianka | inkszy | inny np. cosik inksze te ałto mocie | piekarok | piekarnik w piecu | |||
| badki, batki | majtki np. Czamu sie niy sebleczesz do batkow? | ino | tylko | pierdoła | gaduła, nudziarz | |||
| badnonć | zobaczyć, przypatrzeć się np. Badnij tam yno co robiom te bajtle. | interesantny | interesujący | pierdoła, pierdoły | coś mało istotne, mało ważne, głupota, drobiazg, drobnostka np. skuli takij pierdoły | |||
| badybatki, badyje | kąpielówki np. weź sie badybatki bo pudymy na basyn | ipi | brak piątej klepki np. Ty mosz ipi! | pieron | piorun, przekleństwo | |||
| badykostium | strój kąpielowy | ipta | głupek, oferma np. tyś to je ipta ja | pieronie | do pioruna!, przekleństwo np. Zaś mi te pierońskie kury w zogrodzie zgłobiom! | |||
| badywanna | wanna do kąpieli | istny | prawdziwy np. Z ciebie je istny gupielok! | pierucha | przekleństwo | |||
| bajlaga | dodatek, wkładka do kanapki | isto | naprawdę | pierziński | okropny | |||
| bajs | kęs lub ugryzienie czegoś lub kogoś np. Twoj pies mie bajsnoł w rzić | iś pod paża | iść z kimś "pod rękę" | pieszczonek | pierścionek | |||
| bajsnonć, bajsnij sie | ugryźć, skosztować | Italok | Włoch np. Italoki to kiepskie wojoki! | pieśniczka | piosenka | |||
| bajtel, bajtle, bajtlik | dziecko, chłopiec | izba, izbedka | pokój, pokoik np. Dziecka, niy garusić w izbie! | pijok | pijak | |||
| bajtlik | portfel np. wiela mosz w bajtliku | izolyjband | taśma izolacyjna | pijondze | pieniądze | |||
| bajukać | raczkować, chodzić na czworakach | iże | że | pijus | pijak | |||
| bajzel | nieporządek, bałagan | J | pila | kurka lub tabletka | ||||
| bakać | pracować np. Alech sie dzisio nabakoł! lub palić papierosy np. Bakosz aż Ci sadze z dupy lecom! | ja | tak np. Ja, ja, a my ci godali...! | pilik | kurka, kurczę np. Dej pozor synek na tego pilika bo go rozdepniesz! | |||
| bakpulwer | proszek do pieczenia | jabczok | mus jabłkowy, ciasto z jabłkami lub wino owocowe | pilynta | kurczęta | |||
| bal, bala | piłka np. Pogromy sie w bal? | jadymy | jedziemy np. Latoś jadymy do Niymiec! | piniondze | pieniądze | |||
| baliczek, balik | piłeczka | jagodki | porzeczki np. Te jagodki to kwasiory! | pioczek | garnuszek, kubeczek | |||
| baloniok | wóz z dużymi gumowymi kołami tzw. monster truck | jajco | jajko np. Zrobiymy sie smażonka z cołkij tytki jajec! | piontka | 50 groszy | |||
| bamber | rolnik, gospodzarz na wsi | jakla, jakelka | górna część ubrania "chłopskiego" kobiety, bluza, żakiet np. Łobklykłach sie za ciepło jakla! | piosek | piasek | |||
| bamoncić | mówić bez sensu, bredzić, kręcić się w głowie | jako | jak np. Jako tam stoi napisane? | piska | kreska, linia | |||
| bamontny | oszołomiony, z zawrotem głowy np. Łod tyj pogody je żech dzisio tako bamontno! | jargać sie | denerwować, złościć się | piskać | piszczeć | |||
| bana | kolej, tramwaj | jedla, jedła | jodła | pisok | ołówek, coś do pisania | |||
| banhof | stacja kolejowa, dworzec | jednopuklaty | jednogarbny | pistołla | pistolet, broń | |||
| bania | dynia | jednym ciyngiym | non stop, bez przerwy | pitać | uciekać np. pitej bo jak cie łapna to ci nogi z rzici powyrywom albo kartofle ci pitajom | |||
| baniorz | kolejarz | jedwob, jydwob, hedwob | jedwab | pitfać | kroić tępym nożem | |||
| banka | tramwaj | jedzok | mający apetyt np. Dziwej sie, jaki tyn jedzok mo wielgi basior! | pitfok | tępy nóż np. Takim pitfokym chleba ani tomatow niy ukreja, musisz go nabrusić. | |||
| barches | słodka bułka | jegelniczka | poduszeczka na igły np. Niy siednij sie na jegelniczka! | Pitla | ciernik (gatunek ryby) | |||
| barzoła, barzoły, barzelisko, barzolisko, barziny, barziska | mokradła, bagno, szuwary | jegliczki | druty do sztrykowania np. Te jegliczki som na zoki! | pitnonć | uciec np. Jak Francek spuściył psa, to my wszyscy popitali na drzewa | |||
| bas, basior | brzuch np. ty mosz tyn basior | jeglorz | krawiec | pitomny | nieprzytomny | |||
| basok | brzuchacz, grubas, wielki brzuch | jegła | igła np. Kajżech dała sie te jegły! | piwowonia | piwonia | |||
| basztard, bastard | mieszaniec, ktoś nierasowy, osoba której jedno z rodziców pochodzi z poza śląska (inaczej mówiąc jest skrojcowany | jeli | czy, czyżby | piyknie | ładnie | |||
| bauplac | budowisko, plac budowy | jerona, jeronie | przekleństwo np. Jeronie, dej mi pokoj! | piynciok | pięć złotych (5zł) | |||
| bebechy | wnętrzności, jakieś części w środku np. w samochodzie lub w zegarku | jezder, jezderkusie!, jezderyjo! | o jej!, o Boże! | piyrwy, piyrwyj | dawniej np. Piyrwyj dziecka były posuszniyjsze | |||
| beblać, beblanie | mówić od rzeczy, bełkotać np. Już sie zawrzij, bo yno beblosz a beblosz! | Jezusie, Maryjo Świynto! | o Boże!, zawołanie wystraszonej osoby | pizło | uderzyło, wybiło np. Jak na kościele piźnie dwanoście, to farorz łobiod zaczyno. | |||
| bebok | ktoś straszny, duch, upiór | jeźli | o ile, jeżeli | piznonć | uderzyć | |||
| bednorki | narty zrobione domowym sposobem z klepek starej beczki | jo | ja np. Jo sie nazywom Jorguś! | piździ | zimno np. piździ jak w keleckim | |||
| bek | płacz | jodło, jołdło | jedzenie, potrawa | piździk | motorower | |||
| bekać | odbijać po jedzeniu | johanka | czerwona porzeczka | piźniynty | stuknięty, wariat | |||
| bele jaki, byle jaki | obojętnie jaki | Jon, Jonek | Jan, Janek | plac | podwórko lub miejsce np. Na kole mogesz jeździć yno po placu lub Mosz tam doś placu by to łobalić? | |||
| bele kaj, byle kaj | gdzie kolwiek np. Bele kaj nie byda robiył, yno na grubie abo na banie! | jor | wiosna | plackaty, plaskaty | płaski | |||
| belek, balek | belka | Jorg, Jorguś | Jerzy | placpatrony | kapiszony | |||
| belontać | mieszać, kiwać się, dyndać np. Cosik mi sie belonto kole szłapow! | Jozek | Józef | plajtnonć | zbankrutować, zamknąć interes | |||
| berać | opowiadać np. bajki | jscać, jscanie | sikać, sikanie, oddawać mocz np. Dej pozor, bo najscosz na deska! | plała | peleryna, plandeka | |||
| Berbla | Barbara | juzaś | znowu, znów np. Juzaś leci dyszcz! | platfus | płaskostopie | |||
| Bercik | zdrobnienie Hubert, Norbert, Robert... | jużyna | podwieczorek | pleca, plery | plecy np. ale mosz kudły na plerach | |||
| beretka | beret | jyndyk | indyk | plecionka | chałka drożdżowa, słodka bułka | |||
| berga, bergowa, bergowka | kamień, bryła czegoś | jynzor | język | plisynrok | spódnica plisowana, z zakładkami | |||
| bery | opowiadania, opowiastki np. To bery i bojki a niy prowda! | K | plompa | pompa | ||||
| beskursyjo | hultaj, cwaniak | kabociorz | człowiek fałszywy | plyjt | pled | |||
| bestoż | z tego powodu, dlatego, przez to, zatem | kabot | marynarka | plynckyrze | odciski na rękach od pracy | |||
| beszong | nasyp kolejowy np. Pasymy kozy na beszongu! | kachla | kafla, płytka ceramiczna | płachta | prześcieradło | |||
| betlować | chodzić po prośbie | kachlok | piec kaflowy | płaczka | łza | |||
| betlyjka | stajenka betlejemska, szopka | kaczok | bajoro, stawek | płat | opłata, należność | |||
| bez | bez lub przez np. Idymy na przima bez pole. | kaczyca | żelazny piec, inaczej żeleźniok | płonka | jabłko lub jabłoń np. Fuczysz jak jyż z płonkami! | |||
| bez dziyń | rano, za dnia, w ciągu dnia | kadubek | budka lęgowa dla ptaków, karmnik | po bosoku | boso np. Czamu boroku lotosz po bosoku? | |||
| bez lato | latem, podczas lata | kadzić | smrodzić | po ćmoku | po ciemku | |||
| bez połednie | w południe | kafyj | kawa | po gibku | prędko | |||
| bez tydziyń | w ciagu tygodnia, na co dzień, np. Na bez tydziyń jymy yno żur a wodzionka! | kaj | gdzie | po jakimu | dlaczego, jak np. Po jakimu ujek pojechoł do Niymiec a my niy? | |||
| bez zima | zimą, podczas zimy | kaj jaki | jakikolwiek | po jakimu to | dlaczego tak jest, jak to jest | |||
| bezma, bezmała, bezmałaś, bezmaji | nieomal, chyba, prawdopodobnie np. Bezmała Bercik je chory? | kaj tam | gdzie tam, ależ skąd np. Kaj tam, przeca koza niy jy papioru! | po prowdzie | naprawdę | |||
| bezrok | następny rok | kaj yno | gdziekolwiek np. Kaj yno wleziesz, tam gupio godosz! | po prożnicy | nadaremnie | |||
| bezto, beztoż | z tego powodu, dlatego, przez to, zatem | kajindzij | gdzie indziej | po ptokach | po wszystkim, to już koniec, stało się np. No i momy po ptokach, cug łodjechoł | |||
| Biczym po zadku! | biczem po dupie | kajniykaj | gdzieniegdzie | po sagu | nago | |||
| biedro | biodro | kajsik | gdzieś | po widoku | zanim będzie zmierzch | |||
| bifyj | kredens | kajś | gdzieś | po zadku | zacofany | |||
| bigel | wieszak na ubrania lub zabawa (dyskoteka, potańcówka itp.) np. ida dzisio na bigel | kakałszale | napój z łuski kakaowej | pobodzie | pokłuje, np. dej sie pozor bo cie ta koza pobodzie | |||
| biglonzko, biglołzko | żelazko | kalfas | pojemnik do mieszania zaprawy cementowej | pocieszny | zabawny, wesoły | |||
| biglować | prasować | kalny | mętny | pociongać | wciągać smarki lub popijać wódkę np. Niy pociongej tak, yno sie wysmarkej doporzondku! lub Widziołeś go jak pociongo z gwinta? | |||
| biglynbret | deska do prasowania | kamela | wielbłąd np. Kamela mo dwa pukle! | pociongać z gwinta | pić prosto z butelki | |||
| biksa | puszka, konserwa np. Na wieczerzo łotworz tam jako biksa ze śledziami! | kamelki | rumianek | pocukrować | posłodzić | |||
| binda | bandaż | kamerlik | komórka, małe pomieszczenie | pod parza | pod rekę, pod ramię (iść z kimś) | |||
| binder | krawat | kamracić sie | przyjaźnić się, kolegować się np. Niy kamrać sie z tym pieronym! | podany | podobny | |||
| biołko, biołtko | białko z jajka | kamrat | kolega | podarzić sie | poszczęścić się | |||
| bioły | biały | kamratny | przyjacielski | podchlybiać sie | podlizywać się | |||
| bishalter | biustonosz | kamynie | kamienie | podciep | podrzutek | |||
| biyda | bieda np. u nos je biyda aż piszczy | kana, kanka | pojemnik na mleko | podhajcować | rozpalać ogień np. podhajcuj w piecu! | |||
| biydaszyby | podobne do studni dziury w ziemi, do wydobywania wegla "po amatorsku" z niskich pokładów, było to karalne | kant | krawędź np. dej pozor na kant stoła | podnoski | resztki jedzenia | |||
| biza | kant w spodniach | kantowka | belka drewniana, legar | podworek | podwórko | |||
| blacha | płyta kuchenna, wierzch pieca węglowego, na którym stawia się garnki podczas gotowania | kańś | gdzieś | podwyndzić | ukraść, zabrać coś bez czyjejś wiedzy | |||
| blachowy, blaszany | blaszanny, metalowy, coś z metalu np. dyć to je blaszane | kapa, kapka | nakrycie czegoś (np. łóżka), końcówka czegoś (np. buta) | podzim | jesień | |||
| blaj | karaś | kapelka | mała czapka, kapelusik np. Nasz biskup mo fajno kapelka! | podzimki | truskawki, poziomki | |||
| blajsztift | ołówek | kapelonek | wikary, młody ksiądz np. Do naszyj wsi prziszoł mody, szwarny kapelonek! | podziwać sie | przyjrzeć się, spoglądać np. Podziwej sie na nasza piykno chałpa | |||
| blank | zupełnie, całkiem np. Tyś chyba blank łogup! | kapistrant | ministrant | podź | chodź | |||
| blaszok | coś z blachy, metalu, np. pomieszczenie sklepowe o blaszannych ścianach, garaż blaszanny | kapka | kropla lub trochę czegoś | pofyrtany | zwariowany, pomylony | |||
| blatsznajder | nóż do szkła (szyb) | kapka | kropelka, odrobina | poganka | kasza gryczana | |||
| blaza | odcisk, pęcherz, np. na ręce od pracy lub na nogach po długiej wędrówce | kapnonć sie | zrozumieć, zorientować się np. Łona sie chyba nigdy niy kapnie! | pogorszyć sie | pogniewać się | |||
| blindar | ślepa kliszka | kapok | peleryna, kamizelka ratunkowa | pohalać | pogłaskać | |||
| blizablajfer | piorunochron | kapołka, kapałka | serwatka np. Łod kapołki biere mi sie na żiganie! | pojedzony | syty, najedzony | |||
| blomwaza | wazon | kapry, kaper | karpie, karp | pojeść | zjeść, najeść się np. Pojedzony? No to do roboty! | |||
| blonkol | kalafior | kapsa, kabza | kieszeń np. Wyciong te rynce z kapsy! | pojscać | posikać, oddać mocz | |||
| blukać, blakać | gadać bzdury | kapuca | kaptur | pojszczodek | środek | |||
| blyndować | oślepiać, świecić po oczach | kara | taczka np. W karze mom piosek i kamynie! | pokludzić | poprowadzić | |||
| błoznować | żartować | karasol, karasola | karuzela np. Zwyrtnymy sie na karasolu? | pokroć | pokroić np. Pokrołech woszt i chlyb na sznity | |||
| błozny | żarty, błaznowanie np. robić kogoś za błozna (żartować z kogoś) | karasolnik | osoba obsługująca karuzelę | poleku | powoli | |||
| bocoń, bocion, boczoń | bocian | karbidka | lampa karbidowa (stosowana na kopalniach) | policaj | policjant | |||
| bodnońć | ukłuć | kareł | karzeł | policyjo | policja | |||
| bojki | bajki | Karlik | Karol | polityka | narzędzie na długim kiju do gaszenia i zapalania świec w kościele | |||
| bojtel | woreczek | karlus | chłopak, młodzieniec, kawaler np. Łod kogoś ty je, karlus? (Czyim jesteś synem chłopczyku?) | polskie kloski | ciemne kluski z gotowanych i tartych ziemniaków, zwane też "śląskimi kluskami" | |||
| bojtlik, bojtliczek | portmonetka | karminadla, karminadel | kotlet mielony, klops np. Dzisio na łobiod karminadle! | połednie | południe | |||
| bok, boki | zasłona | karnonć sie | przejechać się (np. na rowerze) np. Dej sie karnonć na kole! | połfontek, poł fonta | 0,25 kg | |||
| bolawy | bolący | kartacz | miotła | połno | pełno | |||
| boliłoczka | kwiatki jaskry | kartofel | ziemniak | połosprowiać | poopowiadać | |||
| bolok | miejsce bolące, siniak, wrzód | kartoflonka | zupa ziemniaczana | połrzitek, połrzitko, połrzitki | pośladek, półdupek, pośladki | |||
| bombel | małe dziecko, niemowlę | kastlik | pudełko, skrzynka | pomacać | podotykać np. niy macej mie albo niy macać warzyw | |||
| bombel | pompon np. w czapce | kastrol | duży garnek z żeliwa | pomaluśku | powoli, pomalutku | |||
| bombel | pęcherz na skórze np. po oparzeniu pokrzywą lub ukąszeniu (przez komara, osę itp.) | katelmus, katyjmus | katechizm | pomywać | zmywać naczynia np. weź ino pomyj gary | |||
| bombon | cukierek | keby | jakby, gdyby | Ponboczek | Pan Bóg lub Chrystus np. Szczynść Boże, łostońcie z Ponboczkym! | |||
| bonclok | garnek, garnek gliniany | keciok | karuzela łancuchowa | ponć, ponci | pielgrzymka | |||
| bonkawa | kawa, kawa naturalna, zbożowa | kecka | spódnica np. Kożdo kecka mu sie podobo! | ponknonć sie | posunąć się np. Ponknij sie, niych sie tyż siedna, ławka je przeca szyroko | |||
| bont, bonty | kolor, kolory | kecka | spódnica | popsznioł | uparciuch, maruda np. Czamu popszniole niy jysz tyj zupy? | |||
| borajstwo | biedaczek, ktoś komu się współczuje np. Borajstwo, piznołeś sie w gowa? | kedy | kiedy | pora | para lub parę np. jedna pora zokow lub Mom pora kurzikow na przedej! | |||
| borok | nieborak lub oferma | kejnedy | innym razem np. Pogodomy ło tym kejnedy! | porachować | policzyć | |||
| borsztajn | krawężnik | kelnia | chochla lub kielnia | portmanyj | portmonetka | |||
| Boże pomogej! | Boże pomagaj! np. To pozdrowienie dla napotkanego przy pracy (odpowiadało się: Dej Panie Boże!) | kepa | główka np. bier jom na kepa | porzond | ciągle | |||
| bożo krowka | biedronka | kepkować | główkować (np. piłką) | porzykać | pomodlić się np. Trza porzykać za starzika! | |||
| bożyduda | organista | kerhow | cmentarz np. Kożdy z nos trefi na kerhow! | poschro niać | pochować np. Poschroniejcie wasze graczki z zogrodka, już sie ćmi! | |||
| bracik | brat | kery, kero | który, która | posypka | kruszonka na cieście | |||
| brateringi | śledzie opiekane | keta | łańcuch (od roweru) lub korale, ozdobny łańcuszek np. Sleciała mi keta w kole! | poszczodek | środek | |||
| bratkartofle | smażone ziemniaki | kibel, kiblik | wiadro | poszelontać | wstrząsnąć | |||
| bratruła, ruła | piekarnik | kichol | nos | posznupać | poszukać lub zarzyć tabaki np. Niy sznupej w tyj szuflodzie bo narobisz garusu! | |||
| brauza | oranżada, napój musujący w butelce lub w proszku do rozcieńczenia | kichol | nos | posztopować | zacerować | |||
| brecha | łom | kidać | poplamić, polać się (np. zupą) np. Niy kidej sie żurym! | potargać | podrzeć, rozedrzeć np. potargołech sie galoty albo tyn gupek mi potargoł heft | |||
| breweryjo | awantura | kiej, kiejś | kiedy | potek, pociczek | ojciec chrzestny | |||
| briftasza | torba, teczka na dokumenty (najczęściej do dnia dzisiejszego noszona przez listonoszy) | kiela | ile, wiele | potka, pociczka | matka chrzestna np. Moja potka Lyjna dała mi pieszczonek | |||
| bronocić | rumienić się, zmienić kolor przy pieczeniu np. Wejrzij do pieca czy sie już tyn kołocz po leku bronoci. | kilać | łaskotać np. Niy kilej mie bo sie pojscom! | powijok | pielucha | |||
| bronok | ktoś brązowy, "brązowy koń" | kimnonć sie | zdrzemnąć, przespać się | pozłotka | sreberko, folia meteliczna do opakowania np. czekolady | |||
| bronotny | brązowy | kindermyjdla | opiekunka do dzieci | pozor dać | uważać np. Dej sie pozor na Francka! | |||
| brotbiksa | chlebak (pojemnik na chleb) | kiołzać, kiołzawka | ślizgać, ślizgawka Pokiołzomy sie na kiołzawce? | pra? | prawda?, naprawdę? rzeczywiście? np. Pra, że mi pszajesz? | |||
| brusek | szlifierka, kamień do ostrzenia noży, kosy itp. | kipa | niedopałek papierosa | praje | prawie, na złość | |||
| brusić | ostrzyć, szlifowć | kiper | auto wywrotka | prask | ciźba, tłum | |||
| brutfanka, brytfanka | garnek do pieczenia mięsa | kipnoć | przechylić się lub umrzeć | prasnoć | upaść, uderzyć | |||
| bryja | gęsty kompot z gruszek lub wigilijna moczka | kipować | wywracać, strząsać popiół z papierosa | prastarka | prababcia | |||
| bryle | okulary | kirchof | cmentarz | prastarzik | pradziadek | |||
| brylok, brylaty | okularnik, noszący okulary | kista | skrzynka np. W kiście piwa je 20 flaszek! | prawić | mówić, opowiadać | |||
| bryna, brynol | denaturat lub alkoholik | kiszka | kwaśne mleko np. Kartofle z kiszkom jymy dycki w piontek! | prawok | grzyb prawdziwek, borowik | |||
| brzidok | ktoś nieładny, niesympatyczny | kita, kitka, kitko | uda, udko np. od kurczaka | preswoszt | salceson np. Niy jydz tego preswosztu, taki je tusty... | |||
| brzim, brzym | modrzew | kitel | fartuch np. roboczy | prosia | prosię | |||
| bubikopf | kok | kiwnoć sie | pomylić się, zmylić | prozny | pusty | |||
| buczeć | gderać, marudzić | klachać | plotkować | pryk, pryko | łóżko | |||
| buda | szkoła lub bramka na boisku lub kram | klachanie | plotkowanie | przeblykać | przebierać | |||
| budziorz | bramkarz lub sprzedawca w budce np. odpustowej | klachula | plotkara | przeca | przecież np. Przeca żech ci godoł, że mosz dwa chleby kupić a niy jedyn! | |||
| buks | mały drań, sympatyczny urwis | klachy | plotki np. Zaś Ana idzie do nos na klachy! | przeciepować | przerzucać | |||
| bulić | burzyć, niszczyć lub płacić | klajd | suknia | przedsia | przed siebie | |||
| bulkać | bulgotać lub mówić za dużo albo niewyraźnie | klamor | coś niepotrzebnego, stary grat np. Wyciepnij te stare klamory! | przekabacić | przekonać, namówić, wpłynąć na zmianę zdania np. Przekabaciyli go w tych Niymcach nafolowanymi sklepami | |||
| bulknonć coś | palnąć głupstwo, odburknąć | klank | dźwięk, warkot silnika np. jaki tyn mustang mo piykny klank | przekludzić sie | przeprowadzić się np. Latoś przekludzymy sie do nowyj chałpy | |||
| bulknonć sie | utopić się, topić się | klapaczka | packa na muchy np. Zaś mi dziecka wziyny klapaczka! | przekopyrtnonć sie | przewrócić się, umrzeć | |||
| buła | guz, opuchlizna | klapka | łapka na myszy | przekrony | przekrojony | |||
| butlować | hałasować | klapsznita | podwójna kromka chleba, kanapka np. Styknom ci dwie klapsznity? | przepadzity | zachłanny np. Niy być taki przepadzity, przeca dwanoście klosek ci styknie! | |||
| być po zadku | być zacofanym | klara | słońce np. ale dzisio klara blynduje | przichlybek | lizus | |||
| być w doma | zrozumieć lub być w domu | klawiyr | pianino np. Zagrej "sto lot" na klawiyrze | przichlybiać sie | podlizywać się | |||
| byfyj | kredens | klekotać | uderzać, kołatać | przida, przidzie | przyjdę, przyjdzie np. jo tam przida do cia | |||
| bymbyn | bęben | klekotka | kołatka | przidatki | dodatki | |||
| byrkać | odbijać po jedzeniu | klipa | oferma lub zabawa dziecięca | przikludzić | przyprowadzić | |||
| byrna | żarówka | kloper | trzepaczka np. Jak wezna kloper to dostaniesz po rzici! | przikopa | rów | |||
| byszta | szczotka | klopsztanga | trzepak np. Złaś synek z tyj klopsztangi! | prziloz | przyszedł np. na pierona żeś sam prziloz? | |||
| bysztek | sztućce | kloszczonka | woda po kluskach np. Zaniyś ta kloszczonka wieprzkowi! | prziłaź, prziłazić, przilaź, przilazić | przychodź, przychodzić | |||
| cajgowe galoty | rodzaj spodni roboczych lub dżinsy | klosztor | klasztor | prziś | przyjść np. mom tam prziś do cia? | |||
| cangi | obcęgi | klosztorno panna | zakonnica | prziś na krziwe pyski | pokłócić się z kimś | |||
| canpasta | pasta do zębów | klotka | klatka np. Staroszek robi klotki na kroliki! | przitaszczyć | przynieść | |||
| capnonć | złapać | kluczka | korba np. do studni | przoć | kochać, lubieć | |||
| cedzitko | sitko | kludzić | prowadzić, przeprowadzać się np. Przekludza sie na familoki! | przodek | przód, coś z przodu | |||
| cera | córka np. Waszyj cerze to już chyba łoziymnoście? | kluk | chłopiec | przynść na krziwy pysk | pokłócić się | |||
| cerziczka | córeczka | klupać | pukać, trzepać, uderzać | psinco | nic, figa z makiem | |||
| ceski | 10 groszy | klyty | rozmowy | pszajesz mi? | kochasz mnie? np. Komu pszajesz bardzij mamie czy tacie? | |||
| cesta | droga | kłaki | buraki pastewne, krokiew | pszoć, pszać, pszajać | kochać | |||
| cetnor | 50kg | kłobuk | nakrycie głowy, kapelusz | ptok | ptak (patrz też mieć ptoka) | |||
| chacharstwo | łobuzeria, draństwo | kłopeć, kłopcie | duży kawałek/ki czegoś np. w potrawach | puc | tynk | |||
| chachnoć sie | pomylić się, uderzyć się | kminić | oszukiwać, kłamać | pucować | czyścić lub tynkować | |||
| chachor | łobuz | knefel, kneflik | guzik, guziczek np. Urwoł sie z szaketa knefel! | pucpapior | papier ścierny | |||
| chacka | chusta do noszenia dziecka, nosidełko | knif | sztuczka, sposób np. Naucz mie tego knifa! | puding | budyń | |||
| chaderlok, szmaciorz | skupujący stare szmaty, butelki, złom | knipsaparat | aparat fotograficzny | pukać sie | jąkać się | |||
| cham | skąpiec | knipsować | fotografować, robić zdjęcia | pukel | garb, plecy, grzbiet np. Te pierońskie komunisty mogom mi skoczyć na pukel, a do partii i ta niy póda! | |||
| chamić sie | skąpić | knobloch | czosnek | pukeltasza | tornister, plecak np. Kamela to koń z pukeltaszom | |||
| chamliwy | skąpy | knobloszka | parówka | puklaty | garbaty | |||
| chamster | chomik | knut | odchody, stolec | pulać | siusiać | |||
| chańdownij | dawniej, przed wiekami | knypek | karzeł, osoba małego wzrostu, grubasek np. taki knypek przilecioł i coś buczoł | pulok | "siusiak", członek (jako narząd płciowy), penis | |||
| chańdowny | stary | kocher | kuchenka elektryczna | pultok | flejtuch | |||
| charboły | stare buty | kocik, kociczka, koczka | mały kotek | pultok, putek | indyk | |||
| chark, chork | "ciężka" ślina | kodka, kłodka | kłódka | purtnonć | puścić bąka | |||
| charkać, chorkać | ciężko spluwać np. Chorkosz jak stary chop! | kofer | skrzynia, walizka | putnia, puciynka | puszka, pudełko | |||
| charlać, chyrlać | kaszleć np. Ty yno chyrlosz a chyrlosz, czamu sie niy lyczysz? | kokot | kogut | Pyjter | Piotr | |||
| charnonć | ugryźć | kokotek, kokocik | kogucik lub kran | pylnonć sie | pobiec np. Pylnij sie do sklepu i kup piwo! | |||
| checa | ubaw | kole | przy, koło np. Kole chałpy mom zogrodka! | pyndala, pyndale | pedał, pedały np. rowerowe, samochodowe | |||
| chichrać | śmiać się | kolity | kolisty | pyndziałek | poniedziałek | |||
| chichry | śmiechy | kolybać sie | kołysać się | pyndzyjo | emerytura np. Starzik już je sztyrnoście lot na pyndzyji | |||
| Chimek | Joachim | kolybka | kołyska | pyrlik | ciężki młot | |||
| chlasnonć | uderzyć np. Chlast go w pysk! | kolyndniki | kolędnicy | pyrsk | na zdrowie (przy toaście) lub cześć | |||
| chlebus | darmozjad | koło | rower np. Jeździsz na kole bez czimania? | pyrtek | maluch | |||
| chlyb | chleb, pieczywo | kołocz | ciasto drożdżowe np. Co to za niydziela bez kołocza! | pyrtnoć | szturchnąć, potrącić | |||
| chlyw | chlew | kołoczek, kołoczyk | drożdżówka | pysk | buzia, twarz np. Nachytosz po pysku | |||
| chłabinka | patyczek, gałązka, pręcik | kołorz, kolorz | kołodziej | pywnica | piwnica np. Do naszyj pywnice wlezie łoziym cetnorow kartofli | |||
| choby | choćby np. chobych to mioł w pazurach niyś | komin, kumin | komin | R | ||||
| chodzić po fechcie | żebrać | kominiorz | kominiarz | rachować | liczyć np. Porachuj, wiela cilipow siedzi na krzoku | |||
| chop | mąż, mężczyzna | komora | spiżarka np. Niy wyrobiej bo cie zawrza w komorze! | radiska | rzodkiewka | |||
| chopionka | kobieta ubrana po chłopsku, w śląskim stroju ludowym (chłopskim) | konkastla, kołkastla | węglarka, pojemnik na węgiel przy piecu | radyjko | radio, radioodbiornik | |||
| Chowcie sie! | bądźcie zdrowi, do widzenia | konsek | kawałek np. Ani konsek zisty niy łostało? | radzi | zadowoleni np. Radziście starko z wnuka? | |||
| chrobok | robak | kopalnioki | czarne anyżowe cukierki | rafiok | wóz z drewnianymi kołami o żelaznych obręczach | |||
| chropaty | szorstki, nierówny lub pryszczaty | kopcić | dymić, kurzyć np. Ale sie kopciło z tyj chałpy jak pieron | raja | kolejka (np. w sklepie) np. Boł wielki prask i chleba niy sprzedowali za rajom yno tym, co sie piyrsi dociśli | |||
| chuderlok | nieborak, biedactwo, ktoś chudy | kopidoł | grabarz, górnik | rajbetka | narzędzie murarskie do równania tynku na ścianie | |||
| chybło | zabrakło | kopla | klamra od paska, sprzączka | rajcować | głośno się zachowywać, wymądrzać się | |||
| chycić | wziąć, złapać, rozpocząć np. Chytomy sie za ta robota! | kopocz, kopoczyk | kopaczka, motyka | rajcula | pyskula np. Te rajcula, niy być tako przemondrzało! | |||
| chyrczeć | chrapać | kopruch | komar np. Ale kopruchy żerom! | rajfeszlos | zamek błyskawiczny np. Jo mom rosporek w galotach na rajfeszlos a ty yno na knefle! | |||
| chyrdol, chyrtoń | gardło, przełyk, krtań, szyja | kopyrtka | fikołka, koziołek, przewrót gimnastyczny | rajmatyka | reumatyzm | |||
| ciaciany | ładny | kopyrtnonć | zrobić fikołka | rajn | dalej, do środka | |||
| ciamble, dziamble | wróble | korba | ktoś pomysłowy | rajtować | jeździć konno | |||
| ciaperkapusta | kapusta utłuczona z kartoflami | korflasza | naczynie do fermentacji wina | rajza, rajzować | podróż, podróżować | |||
| ciapkapusta | kapusta zasmażana | kormik | wieprzek, tucznik | rajzyfiber | "gorączka", niepokój przed podróżą | |||
| ciaplyta, ciapulyta | błoto | kosok | sierp np. Niynabruszonym kosokym wiela niy nabrusisz! | rałs | wynocha, odejdź, idź sobie! | |||
| ciapry | brudy | koziczka | kózka | rant | rów, brzeg czegoś | |||
| ciarach | brudas | kracpuc | rodzaj tynku zewnętrznego na domach | rapitołza | żaba | |||
| cicik | coś puszystego, miękki kłębuszek czegoś np. mlecz | kradziok | złodziej | raps | zabawa dziecięca "w rapsa" | |||
| ciciuś | kotek, zdrobniale o kimś | kragel, kraglik | kołnierz np. Mosz niywybiglowany kragel! | ratka | racica, noga od świni | |||
| cielepa | gapa, nieudacznik | kraiczek | kromka chleba, kawałek np. Lubia zjodać kraiczki z chleba! | rechnong | rachunek | |||
| cielik | cielątko | krajzyga | piła tarczowa | rechtor, rechtorka, rechtory | nauczyciel | |||
| ciepać sie | ppodskakiwać, buntować się, nie zgadzać się np. Co sie ciepiesz smarkoczu! | kranckuch | babka, ciasto drożdżowe, z posypką | rejmatyka | reumatyzm | |||
| ciepać, ciepnonć | rzucać, rzucić np. Ciepnij bal! | krasikoń | koniczyna | rewiyr | zwolnienie lekarskie (L4) | |||
| cig, cig, ciga... | wołanie na kozę | krauski | falbanki np. Galotki z krauskami (Majtki z falbankami) | reż | żyto | |||
| ciga | koza | krauza, krauzka | słoik, słoiczek np. Ciotka zawarzyła sto krauzow na zima! | Richat | Ryszard, Rysiek | |||
| Cila, Cyja | Cecylia | krepel | pączek np. Kołoczki som lepsze łod krepli! | richtig, rychtig | naprawdę, rzeczywiście | |||
| cilip | wróbel lub jakiś ptak | Krista | Krystyna | robić za błozna | żartować z kogoś np. Niy robcie nos za błozna! | |||
| cima, ćma | ciemno | kroć | kroić | rod, rada | zadowolony/na np. Je żeś rod z nowego kapelonka? | |||
| ciompa, ciompy | katar, wycieki z nosa | krojc | kolor w kartach | rogocz | jeleń | |||
| ciompel | wróbel | kroliczok | klatka na króliki | rojber | psotnik, chuligan | |||
| ciong | odejdź stąd, idź już | kroliczorz | hodowca królików | rola | rodzaj fryzur, zwinięte włosy na czubku głowy, kok | |||
| ciongnie | wieje np. Zawiyrej te dźwiyrza bo ciongnie po gyrach! | kromflek | obcas np. Niy uważom szczewikow na wysokim kromfleku! | rolada | płat mięsa wołowego, zwinięte w rulon, duszone | |||
| ciorać sie | brudzić się | kronlojter | żyrandol, klosz na lampę | roler | hulajnoga | |||
| ciotka | ciocia | kropka | kropla | rolszuły | wrotki | |||
| cip, cip, cip... | wołanie na kury | kropnioki | kaszanka np. Narobiymy fol kropniokow! | rolwaga | pojazd transportowy na kółkach | |||
| cipa, cipka, cipeczka | kura, kurka | kroszonka | pisanka | Rołza | Róża | |||
| ciś coś | cisnąć, pchać np. wózek z węglem | krupy | kasza | roma | wisząca szafka kuchenna (na przyprawy, filiżanki...) | |||
| ciś! | idź! | krupy pogańskie | kasza gryczana | rombnonć | uderzyć | |||
| ciść kaj | iść gdzieś np. Kaj ciśniesz, do roboty? | kryka, kryczka | laska, laseczka | romel | plac odpustowy, miejsce gdzie są karuzele, strzelnice | |||
| citać, citnonć | uciekać, uciec | kryklać | mazać, gryzmolić np. Niy kryklej tak w tym hefcie! | romplować | rozrabiać, awanturować | |||
| ciućmok | niedorajda | krze | wielkie krzaki | roncetla | pasek, kwitek z wypłaty | |||
| ciul, ciulik | penis, członek, "siusiak", lub dureń, oferma (wulgarnie) | krzest | chrzest | rozlajerowany | rozregulowany, rozkręcony | |||
| ciulnoć sie | uderzyć się, pomylić się | krzikopa | rów np. Wpod łożyrok do krzikopy | rozpamiyntować | rozmyślać, wspominać | |||
| ciupać | rąbać np. Uciupej tam drzewa bo chca łogiyń słożyć! | krzipce | skrzypce | rozsuć | rozsypać | |||
| ciupnoć sie | zamienić się np. Ciupnymy sie brifmarkami! | krziż, krziże, krziża | kręgosłup | roztomajty | rozmaity, przeróżny np. Zawiyrej dźwiyrza, bo po wsi łażom roztomajte cygony i chachary | |||
| ciyngiym | za jednym razem, ciągle | krzok | krzak | roztomiły | najdroższy, szanowny | |||
| ckliwić sie | tęsknić | krzon | chrzan | roztopiyrzać sie | rozpychać się, szarogęsić się | |||
| cmyntorz, smyntorz | cmentarz | ksiynżoszek | ksiądz | rozwiyzły, rozwieziony | rozpieszczony, źle wychowany np. Ale te dziecka mocie rozwiyzłe! | |||
| cni mi sie | tęskni mi się | ku | do np. poć ku mie, abo idź ku nimu | rożki | iść z rożkami (odwiedzić nowonarodzne dziecko) | |||
| coby | żeby | kucać | kaszleć np. Bez czopki łazisz a potym kucosz a kucosz! | ruby | gruby np. Mosz za ruby kark, bestoż kragla niy zapniesz | |||
| col | cal, miara długości | kudły | włosy, sierść np. Jak cie chyca, to ci te kudły wyszkubia! | ruła | rura, piekarnik | |||
| colsztok | miara (do składania) | kukać | zaglądać np. Kuknij do komory, eli tam jeszcze je kołocz? | ruła mieć | być powolnym | |||
| cołki | cały, całkowity, zupełny np. Cołki dziyń yno robota a robota! | kukawka, kukowka | kukułka | Rus | Rosjanin | |||
| cołkość | całość | kuklok | oczko, wizjer "judasz" w drzwiach | Rusyjo | Rosja np. Ujka Hermana zaszczelyli na wojnie w Rusyji | |||
| cornuch | brudas | kulać | turlać, toczyć, formować kulki, walcować | ruzbana | zjeżdżalnia np. na basenie bądź placu zabaw | |||
| cosik | coś | kulok | okrągły klocek | rychtować | przygotowywać | |||
| cuda krowskie! | dziwadło, co to za dziwadło! np. Co tyż za cuda krowskie w tym szynku pokazujom, że wszystkie chopy dycki tam łażom? | kuloryba | kalarepa | ryczeć | krzyczeć, głośno mówić np. coż tak ryczysz? godej ciszyj | |||
| cudować | wydziwiać | kunsztiki | sztuczki, coć rewelacyjnego | ryczka | stołeczek, krzesełko (nojczynścij stoła w antryju) | |||
| cufal | przypadek | kupa | dużo np. Nawalyło kupa śniega! | ryć sie | pchać się, wtrącać się np. Ryjesz sie jak Żyd do spowiedzi! | |||
| cufalym, bez cufal | przez przypadek | kupny | kupiony np. Kupny kołocz je ańfachowy! | Ryjza | Teresa | |||
| cug | pociąg lub ciąg w kominie np. Niy ma dzisio cugu i sie w piecu niy poli. | kupowane | pełne | ryk | płacz, krzyk | |||
| cukerdołza | cukiernica, pojemnik na cukier | kurdupel | mały | rykol | beksa, maruda | |||
| cuzamyn | razem | kurzić | palić papierosy, kurzyć | ryl | szpadel | |||
| cwaja, cwajka | dwója (dawniej najgorsza ocena w szkole) | kurzik | kurka, kurczak np. Kupiyłach sie na torgu łoziym kurzikow! | ryma | katar np. Ryma mom łod łażynio po bosoku. | |||
| cwek | pinezka | kurzok | palacz papierosów | rynka | ręka | |||
| cwerg | krasnoludek, coś małego (najczęściej drewniane lub gipsowe figurki, stawiane w ogródku np. jako ozdoba) | kusik, kusiol | buziak, całusek | rypnonć | uderzyć | |||
| cwibak | sucharki | kwarytka | ćwiartka | ryszawy | rudy | |||
| cwinga | klamra | kwasiory | coś kwaśnego np. Te jabka to istne kwasiory! | ryży | rudy | |||
| cwist | wełna, przędza, włóczka do cerowania np. Słabe to jak cwist! | kwaśno kapusta | szczaw | rzać | śmiać się np. Czamuś sie tak rzoł w tym kościele? | |||
| cwiter, cwiterek | sweter | kwiść | kwitnąć | rzany, rzanny, rżanny, reżny | żytni | |||
| cycato | z dużymi piersiami | kwolić sie | chwalić się | rzić | tyłek, pupa lub nieudacznik np. Nakopia ci do rzici! lub a bo tyś to je tako rzić | |||
| cycek, cycki | pierś, piersi | kyj | skoro np. kyj tak godosz | rzodki | rzadki | |||
| cyckać | ssać, mieć w ustach cukierka np. Co tam w gymbie cyckosz, szkloka? | kyjza | ser (nie twaróg) | rzykać, rzykanie | modlić się, modlitwa np. Porzykejcie tyż za mie, starko! | |||
| cycyhalter, cycynhalter | biustonosz | kyjza ciaciato | ser pleśniowy | S | ||||
| cyferblat | tarcza zegarowa lub twarz | kyłzać, kyłzawka | ślizgać, ślizgawka np. Pokyłzomy sie na kyłzawce? | sadzok | ziemniak do sadzenia lub duży palec u nogi | |||
| cyganić | kłamać np. Niy cygoń, godej prowda! | L | sagi | nagi, goły, bez ubrania np. Łoblyczcie tego bajtla, niych niy loto po sagu | ||||
| cygaństwo | kłamstwo | labiydzić | narzekać, skarżyć się | sak | siatka, torba | |||
| cygarety | papierosy | lachać sie, lachnonć sie | śmiać się, zaśmiać się | sam | tutaj np. Prziszołech sam na piwo, bo godajom, że mocie tonie | |||
| cygon | kłamczuch, Cygan, Rom | lacie, laćki, lacze | pantofle domowe | schacharzony | zniszczony, zaniedbany | |||
| cyja | akordeon, harmonia | laclik | śliniak, śliniaczek | schronić, sroniać | schować np. Niy domy rady posroniać tego siana do stodoły | |||
| cyjna | dziesiątka np. w grach karcianych | lacopiyrz, latopiyrz | nietoperz | seblyc, seblykać | rozbierać się np. Czamuś sie seblykła, przeca zima tukej | |||
| cyl | cel | ladować | ładować np. weź inoś zaladuj mi to na fora | sebuć, sebuwać | zdejmować buty np. Szczewiki trza sebuwać, bo świyżo pomyte | |||
| cylnonć | trafić, wycelować | laga | gruby kij, laska | sebuwacz | urządzenie do zakładania i zdejmowania butów | |||
| cymt | cynamon | lajbik | biustonosz | serwet, serweta | obrus | |||
| cynt | centymetr | lajera, lajerka | katarynka np. powiedzonko | sfalić | zrzucić | |||
| cypelmyca | czapka z pomponem lub antenką jak na berecie | lajerman, lajermon | kataryniarz | sfrocić, sfrocać | zwymiotować, zwracać | |||
| cyrklować | mierzyć, planować | lajsta | listwa | siednonć | usiąść | |||
| cysorz | cesarz | lajtong | rurociąg | siemiyniotka | zupa z kmonopii (na Wigilię) | |||
| czamu, czymu | dlaczego | lak | farba lub cerata | sierotki | stokrotki | |||
| czechmon | diabeł, czart | lakować | malować, lakierować | sikorki | placki ziemniaczane | |||
| czelodka | grupa kolegów | lakowany | malowany, lakierowany | sikowka | sikawka | |||
| czeski | 10 groszy | lakszuły, lakszoły | lakierki, buty na wysoki połysk | siksa | nastolatka, młoda dziewczyna, podlotek | |||
| cześnia | czereśnia | lałfka | oczko w po nczosze | sioć | siać np. Posiołach tela kwiotkow a yno niykere poschodziyły | |||
| czkać | mieć czkawkę np. Kurde czko mi się i czko | lamyncić | narzekać, skarżyć się | siompi, sipi | siąpi, pada drobny deszcz "mżawka" np. Na dworze sztyjc sipi! | |||
| czopka, copka | czapka | lanszaft, landszaft | namalowany obrazek, scenka lub jakiś widok | siupnoć, siupnyć | usiąść lub powtarzać klasę np. ymil siupnył we drugij klasie | |||
| czorne kloski | "kluski śląskie" zwane też "tartymi" | lańcuch | łańcuch | siusiok | penis, członek (jako narząd płciowy) | |||
| czorny, corny | czarny, brudny np. Ty pieroński czorny dioble! | larmo | gwar, hałas, awantura np. W tym larmie idzie łogupnonć! | siuśka | nastolatka, młoda dziewczyna, podlotek | |||
| czosać | czesać | larmować | hałasować | siyngać, siyngnoć | sięgać, sięgnąć np. siyngnij po ta giskana | |||
| czwortek | czwartek | larwa | maska lub wstrętna gęba | siyń | korytarz, sień, klatka schodowa | |||
| czympnonć, czympieć | kucnąć, kucać | lata | poprzeczka bramki | sjechać | zjechać | |||
| czynsto | często | latosi, latoś | w tym roku, tego roku, tegoroczny, bieżący rok np. Latosi jabka som słodke | skalić | sprzedać | |||
| ćma, ćmok | ciemno, ciemność np. Miałach strach iść po ćmoku! | latowy | letni | skat, szkat | popularna na Śląsku gra w karty | |||
| ćmi sie | zmierzch | lauba, lałba | altana, zadaszenie, ganek przy domu, wiatrołap | skiż | z powodu, ze względu na np. Skiż ciebie, niy zońdymy na czas | |||
| ćmiyl | trzmiel | laufbryka | bryczka, powóz | skoczka | pchła | |||
| ćwierć | kwadrans np. Je ćwierć na jedna! (godz. 12:15) | lazaret, lazaryt | szpital | skopyrlić | zwarzyć mleko | |||
| ćwiertka | ćwiartka czegoś | leber | drań, obibok | skorkorz | skupujący po domach królicze skórki, wołał: Skorki, skorki skupuja! | |||
| ćwikel, ćwikla | buraki pastewne, czerwone | lebioda | człowiek chorowity, leniwy | skorzok | coś ze skóry np. piłka | |||
| ćwok | oferma | lebo | lub, albo | skulać | stoczyć się, zwinąć się np. Jak Francek godo, to idzie sie skulać ze śmiychu | |||
| D | lecyj, lekcyj, lekcy | lżej | skuli | z powodu np. Skuli tego pierońskigo komunizmu, momy tak jak momy! | ||||
| dać dzióba, dać dzióbka | pocałować | lecyjak, lecyjako | byle jak, niedbale | skurzica | cynamon | |||
| dać kusku | pocałować | lecykandy | gdzieniegdzie | slecieć | spaść | |||
| dać pozdrowić | przesłać pozdrowienia np. Ciotka wos dała pozdrowić. | legitka | legitymacja | sloz | zszedł np. Jo je ciekawo, kedy sleziesz z tego dżewa? | |||
| dać pozor | uważać | legnonć sie, lygnonć sie | położyć się | slyź | zejść, zejdź | |||
| dałerwele | loki po trwałej ondulacji | leko, letko, lechko | lekko, łatwo | słazić | schodzić | |||
| dambionka, dymbionka | żołędzie dębowe | lelek, leloń | niezdarny, nieudacznik, zniewieściały mężczyzna | słepać | pić, siorpać lub pić alkohol | |||
| damboki, dymboki | głęboki | leluja | lilia lub dziwak | słodek, słodki | schody | |||
| damfmaszyna | maszyna parowa, lokomotywa | lelyń | jeleń | słomionka | koszyk ze słomy (np. na chleb) | |||
| damfować, dymfować | dusić, parzyć, gotować | leżanka | tapczan | słożić | złożyć, rozpalić | |||
| damulka | strojnisia | libsta, lipsta | narzeczona np. powiedzonko | smark | koza w nosie lub smarkacz | |||
| danga, dynga | tęcza | lica, licka, liczki | policzki | smarkato | młoda dziewczyna, nastolatka, podlotek | |||
| darymnie | daremnie | lichsztrom | instalacja elektryczna 1 | smażonka | jajecznica | |||
| darymny futer | nie potrzebnie, na próżno, ktoś bezużyteczny | lichy | słaby, chorowity np. ooo coś żeś dzisio lichy | smolić | lekceważyć, zostawić (kogoś, coś w spokoju), dać spokój (komuś, czemuś) np. smolić to wszystko albo smol go | |||
| darzić sie, darzyć sie | udało się, powiodło się | lilowy | fioletowy | smrodziuchy | kwiatki studentki | |||
| deka, deczka | koc, narzuta | listonorka | listonoszka | smyczyć | (ciężko) nieść, ciągnąć, wlec | |||
| dekel | wieko, pokrywa lub rozum np. Coś ci pizło na dekel! (zwariowałeś) | liter | litr | smykać sie | włóczyć się, łazikować | |||
| deklik | wieczko, pokrywka | liwa, liwa, liwa... | wołanie gęsi | smyncić | zanudzać np. chopie jak ty smyncisz | |||
| dekować | zakrywać coś, chować się, kryć lub robić dach | liwa, liwy | gęś, gęsi | smyndzić | wędzić, dymić się (tlić się) | |||
| delowka | podłoga | liznonć | przewrócić się, upaść np. Aleś liznoł ynta! lub skosztować czegoś, np. liznij sie tego loda | snople | cieknące kozy z nosa, katar | |||
| diasek | diabeł np. Do diaska! | lizok | lizak np. Lizok zmazany łod piosku je yno do wyciepanio! | somsiek | miejsce w stodole do składowania siana lub słomy | |||
| dinks | takie coś, słowo joker, zastępuje wiele rzeczowników np. W maszynie zepsuł mi sie taki dinks. | lojfer | dywanik, chodnik lub ruchliwe dziecko | sornik | sarna, jeleń | |||
| diobła huśtać | wymachiwać nogami | Lojzik, Lojz, Lojzek | Alojzy | soroń | dzikus, dziwak | |||
| dioboł | diabeł | lomp | drań np. Ty pieroński lompie, doczkej no...! | spaśny, spaśno, spaśne | gruby/a/e | |||
| diosecki | diabelski | lompy | stare graty, niepotrzebne rzeczy | spatrzeć | załatwić coś komuś np. Spacz mi tako luftbiksa | |||
| diosek, diosi | diabeł, diabli | lonty | stare ubrania, szmaty | spieronić | skrzyczeć | |||
| do dom | do domu np. Ida do dom! | lotać | biegać, fruwać np. Ty sie dziołszko nalotosz po tym placu! | spinknonć sie | spotkać się | |||
| do jarzi | do wiosny | Lucka, Luca | Łucja | splytać | pleść | |||
| do kupy | wspólnie, razem | luft | powietrze | spodek | dolna część czegoś np. Dej to do byfyja na spodek | |||
| do siela | do tereaz | luftbalon | dmuchany balonik | spodnica | halka | |||
| do zadku | do tyłu | luftbiksa | klarabin | spodnioki | kalesony | |||
| dochtor, dochtorka | doktor, lekarz | luftować | wietrzyć | spomnieć sie | przypomnieć sobie | |||
| dociepnoć | dorzucić np. Dociepnij wonglo do pieca! | luftplompa | pompka, sprężarka | sporować | grymasić | |||
| dociyrny | dociekliwy np. Niy być taki dociyrny! | lukać, luknonć | spoglądać, spojrzeć np. Luknij na ta dziołcha! | sprzezywać | nakrzyczeć na kogoś | |||
| doczkej | poczekaj, uważaj sobie, zaraz ci pokażę np. Doczkej, doczkej, zaro cie chyca! | lukaty | z kręconymi włosami np. Ale mocie ta cera lukato! | srocz | ubikacja | |||
| dołza | gniazdko elektryczne | lulać | siusiać | srogi | duży, wielki | |||
| dombek | chryzantema, złocień ogrodowy | lulok | "siusiok" | srom, sromorta | bieda | |||
| dorachować sie | doliczyć się | lutkolba | lutownica | sronić | schować | |||
| Dorka | Dorota | lyberka | wątrobianka | stalbeszta | szczotka druciana | |||
| dorta | tort | lygać | kłaść się spać np. Cza rzykać i lygać! | Stanik | Stanisław | |||
| dostać do gowy | zwariować | lyjberwoszt, lyberwoszt, leberwoszt | wątrobianka, pasztet | stanonć | stanąć, zatrzymać się np. stanołech na kraju i bych slecioł lub stanołech na trowiech ich dostoł mandat | |||
| dować | dawać np. Niy dowej psu wosztu! | Lyjna | Helena | stanyć | wstać | |||
| dować pozor | uważać, pilnować się np. Dej sie pozor na tego synka! | lyjopard, lyopard | lampart | stargać | podrzeć | |||
| drabiniok | drabiniasty wóz | lyjty | lanie, bicie np. Szykuj sie Ziguś na lyjty! | starka, stareczka | babcia | |||
| drach | latawiec | lyki | leki | staroszek | dziadek | |||
| drajfus | szewskie kopyto | lykorz | lekarz | starość (mieć) | mieć problem | |||
| dran | moja kolej np. Terozki jo przida dran! | lynga | długa bułka, bułka francuska, bagietka | stary purt | zgryźliwy człowiek | |||
| drap, drapko | szybko | lynijorz | linijka | starzik, starzyk | dziadek | |||
| drobnioki | drobniaki, drobne pieniądze, monety | lynsztanga, lungsztanga | kierownica od roweru | Stazyjo | Anastazja | |||
| droźnić sie | napastować, denerwować np. Niy droźnij sie z moim psym! | lyski | leszczyna, orzech laskowy | stoć | czekać, stać | |||
| drukknefel | zatrzask (zamiast guzika w ubraniu) | lyże | łóżko, coś na czym się leży | stoj | zatrzymaj się, stój | |||
| drynda | stary pojazd | Ł | stoń | stań, zatrzymać się np. stoń w antryju albo jak nima miejsca to stoń na trowie | ||||
| drzewiany | z drzewa | łachy | ubrania np. Te stare łachy cza spolić, bo yno garuszom nom w szranku | stoplany | zmoczony | |||
| drzimota | senność np. cosik mie drzimota biere | łacny | tani | stow, stowek | staw | |||
| drzistać | puszczać bąki lub przewracać się | łapnonć | chwycić, schwytać np. Widzisz tam tego hazoka, łapnij go yno | strom | drzewo | |||
| drzizga | drzazga | łaska | łasica, gronostaj (zwierzak) | strugać | obierać np. strugom kartofle na łobiod | |||
| dubel | narzuta męska | łaszczyć się | łakomić się, skąpić np. Łon sie łaszczy i bala niy pożyczy. | strup | gojąca się rana lub drań | |||
| dudlik | kok | łazić | chodzić | strzymp | drań | |||
| dugi, dugszy | długi, dłuższy | łeb | głowa | styknie | wystarczy, dosyć | |||
| duldać | pić np. Wyduldołeś cołko flaszka? | łeboń | mały chłopiec np. te pierońskie łebonie zaś larmujom pod łoknym | stynkać | jęczeć np. z bólu | |||
| dupa w kraglu | niudacznik | łechciwy, łechtliwy | mający łaskotki | suchatelnica | konfesjonał | |||
| dupek | walet w grach karcianych | łechtać | łaskotać | suć | sypać np. Mamo, a Francek nasuł mi piosku za kragel | |||
| duperelka, duperela | drobiazg np. na łodpuście było w pierony duperelek | łobalić | przewrócić lub wypić np. Łobalili cyntla i byli naprani | suć pierony | przeklinać np. Jak sie łojciec ło tym dowiy, to posujom sie pierony | |||
| duperszwance | głupoty, niedorzeczności, bzdury | łobciepać | obrzucać, otynkować | swaczyna | podwieczorek | |||
| durch, durś | ciągle | łobdrzistany | ubrudzony, pobity | swaczyna, swaczać | podwieczorek, jeść podwieczorek | |||
| durchfal | rozwolnienie | łobiadować | jeść obiad | syjmować | zdejmować | |||
| dwupuklaty | dwugarbny | łobiecki, łobiycki | obitnice, obiecanki | symie | ze mnie np. Czamu sie symie śmiejom? | |||
| dycha | dziesięć | łobiesić sie, łobwiesić sie | powiesić się | symnoć | zdjąć, ściągnąć | |||
| dychnonć sie | odpocząć sobie | łobiod | obiad np. Dzisio łobiod we połednie. A ślonski łobiod to: rolada, modro kapusta i kloski polone zołzom. | synek | chłopiec, syn np. moj synek je lukaty | |||
| dycki | zawsze, przecież | łobiyle, łobiyli | zboże | syr | ser | |||
| dyć | przecież, właśnie | łobleczony | ubrany np. Chop sie bez baby doporzondku niy łoblecze. | szac | narzeczony | |||
| dylowka | podłoga | łobleczynie | ubranie | szafner | konduktor | |||
| dzbonek, dzboneczek | dzbanek, dzbanuszek | łobloć | polać | szajbka | podkładka np. dej inoś ta szjbka pod ta szroba | |||
| działać | robić masło | łoblyczki | ubrania | szaket | marynarka, odświętny garnitur | |||
| Dzieciontko | podarunek pod choinkę | łoblykać sie | ubierać się | szalter | załącznik prądu, włącznik światła | |||
| dziecka | dzieci np. Co te dziecka tak niyskoro idom spać? | łoboczyć, łobocz | zobaczyć, zobacz np. łobocz yno tyn heft | szałfynster | okno wystawowe | |||
| dziedzina | wieś, osada, własne gospodarstwo | łobrobiać | uprawiać pole lub opiekować się np. Dyć łona go sztyjc łobrobiała. | szałot | sałata, sałatka | |||
| dziepiyro, dziepro | dopiero | łobroz, łobrozek | obraz, obrazek | szampinioki | pieczarki | |||
| dzierżeć | trzymać | łobrzinek | skrawek, odcięty z brzegu kawałek kołocza | szaty | sukienka | |||
| dziołcha | dziewczyna | łobsioty, łobsiony | obsiany | szczewiki, szczewiczki | buty, buciki | |||
| dziołszka | dziewczynka np. ta dziołszka je rychtig gryfno | łobstoć | wytrzymać, wytrwać np. Starzik tak na wiosna cześni gałynzie połobcinoł, że niy łobstoła. | szcziga | czarownica, zła kobieta | |||
| dzióbek, dzióbeczek | pocałunek np. Dej dzióbka! | łobsztalować | zamówić, zarezerwować, zaplanować | szczoda | środa | |||
| dzisio | dzisiaj | łobucie | obuwie | szczukowka | czkawka | |||
| dziubnonć | skosztować, dziubnąć | łociypka | snopek | szczupok, zymbok | szczupak | |||
| dziwać, dziwować sie | patrzeć, zachwycać się np. Dziwej sie yno! | łod zadku | od tyłu | szczwortek | czwartek | |||
| dziwoczyć | wariować lub poganiać, popędzać | łodbywać | nakarmić dobytek np. kury np. Trza wszystko połodbywać a jo choro! | Szczynść Boże | zamiast "Dzień Dobry" lub "Niech będzie pochwalony..." | |||
| dziwok | dziwny lub dziki | łogyń | ogień | szczyrbaty | szczerbaty, bez zębów | |||
| dziycia | dziecko, dzidziuś | łojcowie | rodzice | szczyrbok | ktoś szczerbaty, z brakującymi zębami | |||
| dziyncioł, dziyndzioł | dzięcioł | łojla | siniak pod okiem, podbite oko, guz | szczyrkać | dzwonić (np. monetami, zębami) | |||
| dziynnie | codziennie | łoklany, oklany | bezczelny | szczyrkowka | grzechotka | |||
| dziyń | rano, ranek, dzień | łoklupać | opukać | szekulada | czekolada | |||
| dźwiyrza, dźwiyrze | drzwi np. Klupnij we dźwiyrza! | łokminić | okłamać | szel | kolor w kartach | |||
| dżiżdżyć | rozdrabniać, drzeć na malutkie kawałeczki | łomasta, łomaścić | masło lub smalec jako dodatek do potraw np. łomaścić smalcym kloski z miynsym. | szelontać | potrząsać | |||
| E | łomylać | żuć, ruszać ustami, ciągle gadać np. Yno łomylosz tym jynzorym a łomylosz! | szeslong | tapczan | ||||
| echt Ślonzok | prawdziwy Ślązak | łon, łona | on, ona | szewiec | szewc | |||
| Ecik | Edek, Edzio | łonaczyć, onaczyć | robić coś, słowo joker, stosowane na określenie każdej czynności np. Nasz starzik kupiył taki dinks i nałonaczył nim stare radijko. | szipa | szufla | |||
| elefant | słoń | łone | to coś np. podej mi te łone | szisbuda | strzelnica | |||
| elektrykorz | elektryk | łoński rok, łońskigo roku | ubiegły; poprzedni rok, ubiegłego; poprzedniego roku np. Łońskigo roku tomaty lepij poschodziyły. | szisdrad, szistdrat | drut | |||
| elemyntorz | elementarz | łoroz | nagle np. Łoroz sie blyskło i w nasza stodoła pieron szczelył. | szklany | szklanny, ze szkła | |||
| eli, eźli | czy, albo, o ile, jeżeli | łorynżada | oranżada | szklok | landrynka np. Mamlosz tego szkloka, czyś go łyknył? | |||
| eliby | gdyby, jeśliby | łosprawiać, łosprowiać | opowiadać np. Ło czym to starko łosprowiocie? | szklonka | szklanka lub gołoledź np. zrob mi tyju we szklonce lub dzisio na dworze je jedna szklonka | |||
| elwer | bezrobotny lub rzut karny w piłce nożnej | łostawić | zostawić | szkolok, szkolorz | uczeń | |||
| epa | siatka, reklamówka | łostrynżyny, łostrynżnice | jeżyny | szkrobać | skrobać lub obierać ziemniaki | |||
| erbnyć, erbnonć | dostać coś, zrozumieć coś, odziedziczyć np. łon to zarozki erbnie, łoboczysz | łostuda | awantura, kłopot, problem, zgorszenie np. Z tym waszym synkym to yno wieczno łostuda. | szkuty | włosy | |||
| erlyjz | zamawiam, zaklepywanka podczas zabawy | łoszkiliwiec | brzydal | szlagbal | piłka do palanta lub palant (dyscyplina sportowa) | |||
| Erna | Ernestyna | łoszkliwy | brzydki, wstrętny np. Za tyj komuny to było richtig łoszkliwie! | szlager | hit np. kurde ale dzisio szlagry puszczajom | |||
| erplich | spadek, coś po kimś np. Erplich po ciotce | łoszkrabiny | obierki z ziemniaków lub jabłek np. Takim popszniołom to świynty Mikołoj yno łoszkrabiny a wongel przinosi! | szlaj | lin (gatunek ryby) | |||
| erzac | podróbka, coś sztucznego, byle co | łoszkrobać | obrać ziemniaki, marchew | szlajać sie | włóczyć się | |||
| eszcze | jeszcze | łoszkubek | ktoś niewydarzony, nieudacznik | szlajer | welon | |||
| Ewangelio | Ewangelia | łoszkubiny | szkubanie pierza | szlajfa, szlajfka | wstążka | |||
| F | łoświycić | zaświecić | szlic | rozcięcie w spódnicy | ||||
| faber | kwiat bławatek | łoziym | osiem | szlips | krawat | |||
| faca | policzek, uderzenie w policzek | łoziymnoście | osiemnaście | szliżki | kluski ciepane | |||
| fach | zawód | łożarty, łożryty, łożrity | pijany | szlojder | proca (strzela się z niego haczykami) | |||
| fachman, fachmon | fachowiec, specjalista | łożrać sie | spić się | szlokzana, szlafzana | bita śmietana | |||
| fajer | święto, dzień wolny od pracy | łożyrok, łochlapus | pijak | szlus | koniec np. Toż na dzisio szlus! | |||
| fajfka | fajka | łyknonć | połknąć | szlyndzuchy, szlynzuchy | łyżwy np. Na zamarzniyntym stowie pokiyłzomy sie na szlyndzuchach | |||
| fajla | pilnik | łysoń | łysy | szłapa | noga, stopa | |||
| fajnidło, fajniontko | elegancik, ktoś dbający o siebie | M | szłapcug | chodzenie pieszo np. jak nom cug ucieknie to łostanie nom szłapcug | ||||
| fajnie, fajniście | ładnie | macać | dotykać np. niy macej mie, albo niy macać warzyw | szmaciok | piłka szmaciana | |||
| fajnisty | ładny, bardzo ładny | macać sie | guzdrać się lub dotykać się np. tyn kawaler z tom frelom sie yno macajom | szmaciorz | zbieracz szmat | |||
| fajny | ładny | macej sie | pospiesz się | szmary | lanie | |||
| fajrant | koniec pracy, wolne np. Fajrant na dzisio! | macha | mina np. Szczylo macha choby afa | szmaterlok | motyl | |||
| fajrować | świętować np. fajrowali łodpust fest | macher | fachowiec, człowiek przedsiębiorczy | szmatlać | plątać | |||
| fakla | pochodnia | macnij | dotknij np. Pomacej ta ściana jako je mokro | szmory | jajecznica z grzybami | |||
| fala | zakres częstotliwości np. 95,5 ustow sie ta fala, tam piyknie grajom | magel, magla, maglownia | magiel | szmyra | smar | |||
| falbanek | stół roboczy, stół warsztatowy | majs | kukurydza np. Niy idymy na majs, bo gospodorz na polu! | sznaps | kieliszek wódki | |||
| falta, falt | fałda | majstersztig | coś zrobione po mistrzowsku | sznit | rozcięcie, krój, wzór | |||
| faltenrok, faltynrok | spódnica z fałdami | majtnonć sie | minąć się, nie trafić | sznita, sznitka | kromka chleba, kanapka | |||
| familijo | rodzina | majzel | przecinak | sznitbony | fasolka szparagowa | |||
| familok | dom wielorodzinny, przedwojenny "blok mieszkalny", blok podupadający | makowki | wigilijna śląska potrawa z maku i chałki | sznitloch, sznitlok | szczypiorek np. Mosz niypoczosane wosy, choby pieron w sznitloch trzas! | |||
| fana, fanka | chorągiew, chorągiewka | makowy | rękawice z jednym palcem | sznora | sznur | |||
| fandzola | fasola | makron | kokos | sznupać | grzebać, szukać lub wąchać, zażywać tabaki (sznuptabaki) | |||
| fandzolić | mówić od rzeczy | makrony | ciastka kokosanki | sznupok | poszukiwacz lub ubrudzone usta | |||
| fanga | cios, uderzenie np. Dej sie pozor, bo dostaniesz fanga bez pysk | malckawa | kawa zbożowa | sznuptabaka | tytoń do wąchania | |||
| fara | probostwo, plebania | malta | zaprawa murarska np. Wciepnijcie do tyj malty trocha piosku, bo je za rzodko! | sznuptuch, sznuptychla | chusteczka (materiałowa bądź jednorazowa tzw. higieniczna) | |||
| farbiczki | kwiaty chabry | malućki | malutki, mały | szofer | kierowca | |||
| farbić | farbować | malyrz | malarz np. Malyrz, mulorz i świnia, to jedna rodzina! | szola | szyb, winda w kopalni | |||
| faron | drań | małowiela | prawie, nieomal np. małowiela brakło i by łod ymila po pysku dostoł | szolka | szklanka, filiżanka, kubek | |||
| farona kandego | przekleństwo | małpica | małpa, złośliwa osoba | szosyjo | szosa, droga | |||
| faronić | przeklinać | mamincycek | maluch, dziecinny | szpacyr, szpacer | spacer, iść na spacer np. Hyjdla poć na szpacyr | |||
| farorz, farorzyczek | proboszcz, ksiądz | mamlać | żuć, jeść lub całować się np. łoni sie yno sztyjc mamlajom | szpajza | deser lub pewne deserowe danie | |||
| farski | proboszczowski | mamlas | niedołęga, oferma | szpaner | napinacz mechaniczny lub człowiek robiący coś na pokaz | |||
| fasong | oprawa, oprawka żarówki | mamlasiaty | płaczliwy, oferma | szpangi | wsuwki do włosów, spinki | |||
| fater | ojciec | mamlaty | oferma | szpanong | napięcie w elektrotechnice | |||
| fazan | bażant | mamlok | usta, długo jedzący obiad | szpanować | napinać, naciągać, prężyć np. Muszymy po praniu naszpanować nasze gardiny! | |||
| fechta | żebranina | mamulka | mamusia lub babcia | szpas | żart | |||
| fechtnonć sie | nabrać rozpędu, np. jak się zanim fechtnoł | manczester, manszester | sztruks | szpasownik | dowcipniś | |||
| fedra | sprężyna | manczestroki, manczestry, manczestrowe galoty, manszestrowe galoty | spodnie sztruksowe | szpek | słonina | |||
| fedrować | kopać węgiel lub dyskutować o pracy | mandle | migdały | szperplata | dykta, sklejka | |||
| ferszter, feszter | leśniczy | Manek | Emanuel | szpicpapior | papier ścierny | |||
| fertich, fertig, fertichś | gotowe, zrobione np. Łobiod mom fertich | manele | bagaże, rzeczy | szpil | mecz np. ida z chopcami na szpil | |||
| fest | mocno, bardzo lub święto, uroczystość | mantel, mantlik | płaszcz, lub pokrowiec, ochraniacz | szpina | klamra | |||
| festelny | silny | mantelszyrca | gruby męski fartuch, ubranie ochronne | szplotka | sznurówka | |||
| fet | tłuszcz, smalec np. Zjysz sznita z fetym? | maras | błoto, brud | szpok | szpak | |||
| fiber | gorączka, drgawka | marasić | brudzić np. Sebuwej szczewiki, bo namarasisz! | szporobliwy | oszczędny | |||
| fibermas | termometr | markew, marekwia, markewka | marchew | szporować | oszczędzać np. Z pyndzyji wiela niy naszporujecie! | |||
| fifrać | brudzić się | markotny | smutny np. Coście dzisio starko tacy markotni? | szpotlawy | niezdarny, kulawy | |||
| fifrok | brudas lub ubrudzona twarz | Maryj, Maryjka | Maria | szprajchy | szprychy | |||
| filok, filer | długopis, wieczne pióro, coś do pisania | Maryna | Maria | szprajcnonć sie, szprajcować się | buntować się, wykłócać się, upominać się | |||
| filong | nadzienie np. kreple bez filongu som darymne | masara | wielka tłusta mucha lub gruba kobieta | szpyjna | dżazga | |||
| filować | patrzeć, zaglądać lub napełniać, nadziewać np. Coż tak filujesz bez to łokno? | masarnia | rzeźnia lub sklep mięsny | szpyndlik | szpilka | |||
| fiszhala | hala rybna (najczęściej można ją było spotkać na targowiskach) | masny | tłusty | szpyndlikorz | ciułacz lub człowiek drobiazgowy | |||
| fitulityngeszeft mały sklepik / interes | masorz | rzeźnik, sklep mięsny np. U masorza som masorz dzisio sprzeduje. | szpyrhok | wytrych | ||||
| fizymatynta | różności | maszka | kokardka, muszka | szpyrka | słonina, skwarka | |||
| flance | sadzonki roślin | maszkecić | jeść coś dobrego np. Ciomple na gnojoku siadły i maszkecom | szrank, szranczek | szafa, szafka np. Mamo jak sie godo "szrank" po niymiecku? | |||
| flaps | zupa regeneracyjna np. dawana na kopalni | maszkeciorz | smakosz | szraubincjer, szrałbincjer | śrubokręt | |||
| flaszka | butelka | maszkety | coś dobrego do jedzenia, przysmak, słodkości, łakocie | szraubsztok | imadło | |||
| flek | plama np. Mosz na jakli tusty flek! | maścić | iść szybko, śpieszyć się | szroba | śruba | |||
| flekować | łatać dziury w butach, przybijać podeszwy | maślonka | maślanka | sztachnoć sie | zaciągnąć się dymem z papierosa | |||
| flider | bez, krzak bzu (roślina) | maśniczka | maselniczka, naczynie do robienia masła | sztajger | sztygar | |||
| fliger | samolot | matlać | plątać | sztalować | planować, zamawiać | |||
| flinta | strzelba, karabin | maznonć | uderzyć np. dej sie pozor bo cie zaro mazna | sztamfer | ubijak (np. do ziemniaków) | |||
| floster, flojster | plaster np. Musza sie boloka na gymbie zaflostrować! | mazok | beksa, maruda | sztamfować | ubijać | |||
| fojera, fojerka | ognisko | melka, mylka, mylzupa | zupa mleczna zatrzepana mąką | sztand | stoisko np. na torgu je sztandow do pierona | |||
| fojercojg | zapalniczka | merta, myrta | mirt | sztarksztrom | instalacja elektryczna 3 | |||
| fojerman | strażak | meter, myjter | metr | sztebdeka | kołdra | |||
| fol | pełno np. Nalyjcie mi fol bynzyny! | miałczek | kwilące, popłakujące dziecko | sztekdołza | gniazdko elektryczne | |||
| fons | wąs | miano | imię i nazwisko np. Baba łod Alojza Porwoła mianuje sie Porwołka, abo Porwolino a czasym tyż Porwołczyno. Tak samo bydzie z babom łod Francka Nastuli | szteker | gniazdko elektryczne lub wtyczka do prądu | |||
| font | pół kilograma, jednostka wagi równa 0,5 kg | mianować | nazywać | szterować | drażnić | |||
| fora | wóz | mianować sie | nazywać się np. jak sie bajtel mianujesz? | sztiglować | stroić się | |||
| forant | zapas np. Mom zaforantowany miech cukru! | miech | worek np. W czasie powodzi ludzie miechami z pioskym bronili sie przed zaloniym | sztof | materiał, dzianina | |||
| forhang | zasłona np. prysznicowa, w drzwiach (kiedyś wisiała zamiast drzwi np. kuchennych) | miech | jądra np. bier sie bo cie kopna w miech | sztok | piętro | |||
| formon | woźnica np. "Formońskie" komendy do konia: wio (ruszaj), prr (stój), heta (w prawo), cichi (w lewo), curik (do tyłu). | miechym piźniony | wariat, oszołomiony | sztomel | niedopałek papierosa | |||
| forskać | pluć, parskać, kichać | mieć ała | być głupim | sztomel pauza | przerwa na papierosa | |||
| forszpajza | przystawka | mieć cyla | mieć oko np. o aleś trefiył ty mosz cyla | sztompel | dźwigar, podpierający klocek drewna np. w kopalnianych chodnikach | |||
| forsztelować | wyobrażać | mieć głod | być głodnym np. ukryj jeszcze dwie sznity bo mom głod | sztopować | zatrzymywać lub cerować np. Musza te fuzekle posztopować | |||
| fort | gdzieś tam, daleko np. ta chałpa stoi tam fort w polu | mieć kogoś rod | kochać kogoś | sztrachecle, sztrajchecle | zapałki | |||
| fotografka | zdjęcie, fotografia | mieć prawie | mieć rację | sztrajchować | malować | |||
| Francka, Franka | Franciszka | mieć ptoka | być wariatem (niegroźnym) lub mieć hobby np. Łon mo ptoka na punkcie tych kwiotkow. | sztrekować | przeciagać się | |||
| francki | frankfuterki | mieć recht | mieć rację np. Ty mosz recht, Francek naprowdy mo nowo lipsta | sztrom | prąd np. Bier kibel i leć po sztrom! (żartowali sobie często Ślązacy z Goroli) | |||
| Franek, Francik, Francek | Franciszek | mieć ruła | być powolnym np. Z takom rułom, to cie ślimoki zadeptajom! | sztrucla | chałka drożdżowa np. kup inoś sztrucla do makowek | |||
| frela, frelka | dziewczyna, dziewczynka np. Z Agnysy je rychtig gryfno frelka! | mieć w zocy | darzyć kogoś szacunkiem np. Ujek mo w zocy naszego farorza | sztrykować | robić na drutach | |||
| Frida | Elfryda | mieć woga | być ciężkim | sztuchnoć | potrącić, szturchnąć | |||
| Fridek | Fryderyk | mierzić | denerwować, przeszkadzać, niepokoić np. mierzi mie ta krziwo ściana | sztwierć | ćwierć godziny, kwadrans np. Je trzi sztwierci na drugo! (godz. 13.45). | |||
| frop | korek np. Niy chce wylyź z flaszki frop! | mierznonć | nudzić np. co mierznie ci sie? to sie palcami pobow | sztwortek | czwartek | |||
| fto | kto | miesionczek | księżyc | sztyjc | ciągle np. Czamu robisz sztyjc to samo? | |||
| fuczeć | sapać, dyszeć, ciężko oddychać lub mieć pretensje np. coż tak fuczysz? lub czamuś taki ofuczały? | mietlorz | śląski taniec ludowy | sztympel | pieczątka | |||
| fukać | perfumować | mietła | miotła np. Bier mietła i ciś plac zamiatać! | sztyngel | łodyga, łodyżka, szypułka | |||
| fuknonć | skoczyć | miglanc | spryciarz, cwaniak | sztynks | smród | |||
| fulać | zmyślać, opowiadać bzdury np. Fulosz bele co! | migym | bardzo szybko | szuminy | piana | |||
| furgać | fruwać, latać | Mikuś | Mikołaj | szupa | łupina, łuska | |||
| fus | noga | Milka | Emilia | szupy | łuski | |||
| fusbal | piłka nożna | Misiek | popularne imię psa | szupynkarp | karp pełnołuski "królewski" | |||
| fusbaler | piłkarz | miszmaszyna | mieszarka do betonu | szus | ktoś szybki | |||
| fusiska | wąsiska, wąsy | miszong | mieszanina | szusblech, szuszblech | błotnik | |||
| fuslapy | onuce | mita | środek np. boiska | szuszczeć | szeleścić, trzeć | |||
| futer | pokarm dla zwierząt np. Gołymbiorz kupiył łoziym kila futru! | miynso | mięso | szwaja | stopa, noga | |||
| futerbach | flanela | miynsok | lubiący jeść mięso np. Ale z tego synka miynsok, już jy czworto karminadla | szwajsfus | śmierdząca noga, grzybica nóg | |||
| futermylok | piernik odpustowy | mlycz | mniszek lekarski | szwarny, szwarno, szwarne | ładny, | |||
| futra | futryna | mlyć, mołć, zemlyć | mleć | szwigrowie | teściowie | |||
| futrować | karmić zwierzęta np. Nafutrowołeś kroliki? | mlyko | mleko | szwoczka | krawcowa | |||
| fuzekla | skarpeta np. Na sznorze suszom sie fuzekle! | mlyko pod nosym mieć | być dziecinnym np. Niy bier sie za żyniaczka, przeca mosz jeszcze mlyko pod nosym! | szwong | zamach, rozbieg | |||
| fyjderbal | przyjęcie w ostatni dzień szkubania pierza | mlyty | mielony np. Mocie tyn mak już pomlyty? | szwortek, szczwortek, scwortek (opolskie) | czwartek | |||
| fyjderbiksa | piórnik | mochanie | ręczne pranie | szwyndać sie | chodzić bez celu | |||
| fyjdering | podkładka sprężynująca | moczka | wigilijne śląskie danie z owoców, piernika ... | szychta | dniówka, dzień pracy | |||
| fyrlać | mieszać | modro kapusta | niebieska kapusta | szykowny | ładny np. Królowo była szykowno ale Śnieżka szykowniyjszo! | |||
| fyrlok, fyrloczka | mątew, przyrząd do mieszania | modry | niebieski np. Lubia modro kapusta. | szyndzioły | gont/y bitumiczne (pokrycie dachowe) | |||
| fyrzichy | brzoskwinie | modziok | ktoś młody | szyndzioły | gonty bitumiczne (pokrycie dachowe) | |||
| G | moj | mój lub mąż | szynk | bar, pijalnia piwa | ||||
| Gabi | Gabrysia | moja | moja lub żona | ściepać, ściepnoć | zrzucić | |||
| gabla | proca (strzela się z niej kamieniami lub kulkami) | moł, muł, moła | miał weglowy | ściorany | zbrudzony, sponiewierany | |||
| gadzina | zwierzyna domowa lub drób | mom go rod | kocham go | ściybać, ściubać | zbierać | |||
| galan | kawaler, zalotnik | mom jom rod | kocham ją | ściyrka | zupa zacierka | |||
| galancić sie | zalecać się, kochać się | mono, mone, możno | może, być może np. Mono spadnie śniyg na Wilijo? | ślazować | schodzić | |||
| galanty | elegancki | mopel, moplik | motorower np. Moplikym sie jada na szychta... | ślimok | ślimak, niezdara | |||
| galert | galaretka | morszczok | świnka morska | ślimtać | płakać | |||
| galotki | spodenki, krótkie spodenki, ciepłe damskie majtki | morzysko, morzisko | ból brzucha np. Stary Wicynt umrził na morzisko. | Ślonzok, Ślonzoczka | Ślązak, Ślązaczka | |||
| galoty | spodnie | mostrich, mosztrich | musztarda | ślyp, ślypia | oko, oczy | |||
| galować sie | wystroić się | mota | ćma | ślyść | zejść | |||
| gańba | wstyd np. To bydzie gańba na cołko wieś! | motek | młotek | śmiatek | miotła, miotełka | |||
| garce | garnki | motor | silnik spalinowy, elektryczny | śmiertka | śmierć, zjawa | |||
| gardinsztanga | karnisz | motorcykiel | motor | śmietonka | śmietana | |||
| gardiny, gardinki | firany, firanki | motyka | zła kobieta lub kobieta lekkich obyczajów | śmioć sie | śmiać się | |||
| garniec | duży garnek | możno | może np. Możno ja, a możno niy, niy wiym! | śmiyngus, śmiyrgus | lany poniedziałek | |||
| garus | bałagan np. Ale tu momy garus! | mroczyć sie | chmurzyć się | śniodać | jeść śniadanie np. Trza dobrze pośniodać, coby mieć siyły do roboty | |||
| garusić | bałaganić np. Aleś tu chopie nagarusiył! | mrowiec, murowiec | mrówka | śniodanie | śniadanie | |||
| gazok | piłka do tenisa ziemnego | mrugać | migotać np. tyn nełon tam mrugo a mrugo | śrebny | srebrny | |||
| gdowa, gdowiec | wdowa, wdowiec | muldać | ssać | świdraty | zezowaty | |||
| geburstag, gyburstag | urodziny | murorz, mulorz | murarz | świdrzyć | zezować, patrzeć na boki | |||
| geltag | wypłata np. Czamuś cołki geltag przepiył? | mus | konieczność np. do roboty cza iś, jak mus to mus. | świniok, wieprzek | świnia | |||
| geltasza | portfel | muskle | muskuły, mięśnie | świtnonć | umrzeć | |||
| gelynder | poręcz np. Zefek sjyżdżo po gelyndrze! | muterka | nakrętka np. dej no muterka do tyj szroby | świyntojonki | porzeczki | |||
| gerować | fermentować | mycek | zając | T | ||||
| gibać sie | śpieszyć się | mycka | czapka | tabaka | tytoń | |||
| gibej sie, gibnij sie | pospiesz się | mydalijka, mydalik | medalik | tablet | taca | |||
| gibki, gibke | szybki, szybkie | mydalikorze, medalikorze | określenie mieszkańców Częstochowy | tabula, tabulka | tabliczka np. Tabulki szekulady na roz niy zeżera | |||
| gibko | prędko, szybko np. Leć tam, a gibko! | myjna | grzywka | tacik | tatuś | |||
| gichnonć | uderzyć, chlusnąć | myjtermas | miara, metr krawiecki | taje, tajeć | topnieć, odmarzać np. dopiyroch prziszoł z dworu, doczkej ino łodtajeja | |||
| giczoł | kość, kawał mięsa z kością | mylzupa | zupa mleczna np. zatrzepana maką krupczatką | tajla | część np. te ałto lepij na tajle opchnonć | |||
| gik | dwukółka, bryczka z dwoma kołami i dyszlami | mynij | mniej | talyrz, talyrzik | talerz, talerzyk | |||
| gipsdeka | sufit | myńszy | mniejszy np. Ślonsk je łod Niymiec myńszy, ale szwarniyjszy! | tanksztela | stacja benzynowa | |||
| giskana | podlewaczka | myrta | mirt | targać | drzeć lub nieść np. czamuś potargoł tyn heft lub co tam targosz ze torgu? | |||
| gitra | krata, okratowanie | myśliwiec | leśniczy, łowca, myśliwy | tarte kloski | "śląskie kluski" zwane też "czornymi" | |||
| gizd | drań, łobuz np. Ciś ty pieroński giździe! | N | tasia, tasza | torba | ||||
| gizdula | przezwisko wobec kobiety | na bezrok | za rok, w przyszłym roku | taszczyć | nieść | |||
| glaca | łysina | na beztydziyń | w tygodniu, w dzień powszedni, na co dzień np. Na beztydziyń dycki jymy żur a wodzionka | taszka | torebka damska np. Do babskij taszki wiela sie niy wrazi | |||
| glacaty | łysy np. Taki mody a już glacaty! | na klinie | na kolanach np. Tyn synek na klinie dugo niy usiedzi | taszlampa | lampa kieszonkowa, latarka | |||
| glacoń | łysy | na kraju | na brzegu | taszyntuch | chusteczka (materiałowa bądź jednorazowa tzw. higieniczna) | |||
| glajcha | zakończenie pewnego etapu robót | na przedej | do sprzedania | taś, taś, taś... | wołanie na kaczki | |||
| glajzy | szyny, tory kolejowe | na przima | na skróty np. Idymy na przima, bez las | taśka | mała kaczka, kaczyca | |||
| glanc | wysoki połysk np. Wypucuj to na glanc! | na zadku | z tyłu | tatulek | tatuś lub dziadek | |||
| glancować | polerować, czyścić, ubierac się odświętnie | na zicher | na pewno | tej | herbata | |||
| glashaus | szklarnia | na! | masz, proszę, weź, zabierz sobie np. Na, jydz ta szekulada! | tela, tyla | tyle np. A tela mu sie godało, ucz sie! | |||
| glaska | szklanka | nabity | załadowany np. dej pozor bo ta giwera je nabito | teliczka | tyle, troszeczkę | |||
| glazpapior | papier ścierny | nabombany, nabombiony, nabity | pijany | tepich | dywan | |||
| glazyjki | rękawiczki skórzane np. Patrz jak sie asi w nowych glazyjkach! | nachtiszel | stolik nocny | tera | teraz lub smoła | |||
| gliknonć, glikło sie | udać, udało się np. Ale ci sie glikło, jak ślepyj kurze ziorko. | nachtop, nachtopek | nocnik | terować | smołować np. dach | |||
| gliniok | glinianka | nachytać | nałapać, dostać lanie np. Niy droźnij sie z ujkym bo nachytosz! | terozka, terazki | teraz, aktualnie | |||
| glizda | glista, dżdżownica | naciepować | narzucać | Tila, Tilda | Matylda | |||
| gładko | ślisko | nacinkany | pijany | tinta | atrament | |||
| gnić | spać lub rozkładać się np. Dyć tyn synek już gnije lub Ty kedy w tym pryku zgnijesz | naciongnonć sie | nasmarować się np. oliwką, kremem | tintynfas | kałamarz | |||
| gnojok | obornik, miejsce na obornik, gnój np. Łażom kury po gnojoku i maszkecom! | nafolowane | napełnione, po brzegi np. Fora była nafolowano wonglym! | titek | klakson np. titnij mu inoś | |||
| gnot | kość | najduch | łobuz | tjoleta | toaletka | |||
| gnotek | pniak do rąbania mięsa u rzeźnika | najscać | nasikać, oddać mocz | toć | oczywiście, naturalnie np. No toć, że w Niymcach z jednego jabka zrobiom dwie flaszki wina! | |||
| gnyk | plecy np. pieroński podciepie dostaniesz po gnyku lub boli mie gnyk jak jasny hyk | nale | no ale, lecz | tomata | pomidor | |||
| godać | mówić, powiadać np. Niy godej tela! | namowiny | zaręczyny | tomkać | moczyć | |||
| godanie | mówienie | nańcie! | proszę! weźcie! np. Nańcie starziku, zjydzcie sie bombona! | toni, tońszy | tani, tańszy | |||
| godka | mowa np. Niy moga suchać tyj gupij godki! | napasztować | zaczepiać, drażnić | topek | nocnik | |||
| Gody, Godni Świynta | Boże Narodzenie | napoczonć | rozpocząć | topić | palić w piecu | |||
| goik | choinka lub drzewko wielkanocne | naprany | pijany | toplać | moczyć | |||
| gojny | gajowy, leśniczy | naprowda | naprawdę | torg | targowisko, bazar np. byłach dzisio na torgu i kupiłach sie galoty | |||
| golacz | fryzjer męski np. Idź do golacza, niych ci te szkuty łobszcziże! | naroz, narozki | naraz, nagle | towot | smar | |||
| gołymbiorz | hodowca gołębi | narychtować | przygotować np. Ksiondz z kolyndom idzie a jo niy mom nic narychtowane! | trefić | spotkać, trafić np. Żebych cie już wiyncyj niy trefiył z mojom cerom na zolytach | |||
| gonsiony | gąsienice, robaki | naschwol, nasfol, naskwol | naumyślnie | trichter | lejek | |||
| goń | polowanie | naskludzać | sprowadzić | trit | wycieraczka wejściowa, mały dywanik | |||
| gora | strych, poddasze np. Stare szczewiki wyniyś na gora, jeszcze sie przidajom! | nasmolić | nabrudzić | trocha | trochę | |||
| gorczek | garnuszek np. Nańcie gorczek bonkawy! | nastalować, nasztalować | nastawić, wyregulować, ustawić np. nasztaluj mi ta robota | trowa | trawa | |||
| goreć | palić się np. Wejrzij do żeleźnioka czy jeszcze gore! | nasuć | nasypać | Truda, Trudka | Gertruda | |||
| gorek | garnek | naszpanować | naprężyć, napiąć | truła | trumna | |||
| gorki | gorący lub garnki | naszporować | zaoszczędzić | trza | trzeba np. Trza pamiyntać, tukej je lepij niż bele kaj! | |||
| gorko | ciepło, gorąco | natron | kuchenna soda oczyszczona | tubera | gruźlica, ostry kaszel | |||
| gorol | nie Ślązak np. Ale z ciebie gorol! np. Gorol, a jaki porzondny! | nawalony | pijany | tuberok | gruźlik, człowiek kaszlący | |||
| gorolka | nie Ślązaczka lub góralka sprzedająca po domach drewniane zabawki, łyżki, mieszadła itp. | nazdać | zrobić awanturę, okrzyczeć kogoś np. Francek nazdoł dyrechtorowi i tera je elwrym | tukej | tutaj | |||
| Gorolowice | jakaś tam miejscowość poza Śląskiem np. Ciś tam do tych swoich Gorolowic! | nazod | z powrotem np. Dej sie karnonć na kole, tam a nazod | tulpa | tulipan | |||
| goroncznik | termometr | nażgany | pijany | tunszuły | tenisówki | |||
| gorszyć sie | gniewać się | nec | siatka | tuste | tłuste, smalec | |||
| gorść | garść | neclik | kok | tygel, tyglik | rondel, rondelek, patelnia | |||
| gorzoła, gorzołka | wódka | nelki | goździki | tyj | herbata | |||
| gowiedź | ptactwo domowe | nikaj | nigdzie | tyjater | teatr, przedstawienie teatralne | |||
| gowiydź leśno | dziczyzna | nimocny | chory | tyrać | latać, biegać, ciężko pracować, być zajętym | |||
| górol | góral | niuchać | węszyć | tyta | papierowa torebka lub róg obfitości dla pierwszoklasisty | |||
| graczki | zabawki, zabawa np. Z graczkow przidom płaczki! | niy dziwota | nic dziwnego | tytka | papierowa torebka np. Kaj jedziesz? Do Chebzio tytki lepić! (odpowiadało się żartobliwie) | |||
| grajfka | zręczność, umiejętność robienia czegoś np. Łona mo do kwiotkow grajfka! | niy padej | nie mów np. I co ty niy padosz? | U | ||||
| grajfnie | zręcznie | niykery | niektóry | uberiba | kalarepa | |||
| grin | kolor w kartach | Niymce | Niemcy | uciompany | zakatarzony, z obfitym katarem | |||
| grincojg | warzywnik, ogród warzywny, grządki z warzywami | niypoczosany | niepoczesany | ufifrać sie | pobrudzić się | |||
| griner | zielona żaba | niyrob | nierób | uherski | węgierski | |||
| gris, grisek | grysik | niyrod | niechętnie | uja, ujek | wujek | |||
| grodza | przegroda w piwnicy np. na ziemniaki | niyroz | nieraz | ujechać | poślizgnąć się | |||
| gruba | kopalnia np. Moj chop robi na grubie! | niyrychtig | nienormalny np. Łońskigo Francek slecioł na gowa i je niyrychtig | ukidany | poplamiony np. Dej sie pozor przi łobiedzie, bo sie ukidosz nowy ancug | |||
| grunt | podstawa | niyskoro | późno np. Tyn zygor idzie niyskoro. | ukiołznonć | poślizgnąć się | |||
| gryfcok, gryfniok | elegant | niyskorzij | później | ukroć | ukroić, uciąć np. Mamo! Ukryj mi sznita chleba! | |||
| gryfny | ładny | niyżdżały | niedojrzały np. Łod jedzynio niyżdżałych jabek Erwin dostoł sraczki | umarlok | nieboszczyk | |||
| Gryjta, Gryjtka | Małgosia | no entlich | w końcu | umarty, umrzyty, umrzik | zmarły, nieboszczyk | |||
| grziwka | grzywka | nogawica | nogawka | umsztajgyn | przesiadka | |||
| gulik | kanał sciekowy, kratka ściekowa, wlew do kanalizacji | nogły | porywczy | uniyskorzić sie | spóźnić się | |||
| gumiklyjzy | kluski śląskie | nojprzod | najpierw | urżnonć sie | uciąć się | |||
| gumin | guma np. Szukom gumina na szlojder! | noparstek, noporstek, naporstek | naparstek | usnoplany | zakatarzony | |||
| guminiok | gumowa piłka np. Wloz mi chrobok do guminioka! | nudelkula | wałek do ciasta | ustoń | przestań np. Ustoń już z tym gupim godaniym! | |||
| guminknypel | gumowa policyjna pałka | nudelzupa | zupa, rosół z makaronem | usznupany | ubrudzony na twarzy np. Czamu mosz cołko gymba usznupano, jodeś cześnie? | |||
| gumisztamper | gumowy przetykacz, przepychacz np. do udrażniania rur, zlewu, toalety itp. | nudle | makaron np. Fater, nudla mocie na pysku! | uślimtany | zapłakany | |||
| gumoki | kalosze, gumowce | nupel | smoczek | utopek, utoplec | wodnik, wodny duszek | |||
| gupi | głupi | nynać | spać np. Nyny, nyny... śpij malutki! | utropa | staranie | |||
| gupielok | głupek np. Dyć to same gupieloki! | nynok | materac do spania na podłodze | utropek | nieborak, oferma | |||
| gupoty | głupoty, bzdury | O | utrzić, utrzyć | obetrzeć | ||||
| guptaś | głupek np. Niy kamrać sie z tym guptasiym! | obalić | przewrócić np. Sztynks tu, że sie chyba zaro obala | uwachować | upilnować | |||
| gusiok | prosiak | obciepać | obrzucić, otynkować | uwarzić, uwarzyć | ugotować np. Trudka, co uwarzisz dzisio na łobiod, bo jo żur ze szpyrkami. | |||
| Gustla | Augusta | obcyrklować | zaplanować np. Tak żech to łobcyrklowoł, że mi na płot cza akurat 128 sztachet | uważać | akceptować, pochwalać np. Vidyjo w doma, niy, jo tego niy uważom! | |||
| Gustlik | August | oberiba | kalarepa | vidyjo, widyjo | video | |||
| gybis, gyjbis | sztuczna szczęka np. Czymuście dzisio bez gybisa! | obiesić | powiesić, powiesić się | W | ||||
| gymba | usta, twarz | obiyli | pszenica | wachować | pilnować | |||
| gymizy | warzywa | oblyczka | powłoczka na pościel | wachtyrz | stróż, dozorca | |||
| gynał | w sam raz | oblyczki, obleczynie | ubrania | wadzić sie | kłócić się | |||
| Gynek | Eugeniusz | obłapiać | obejmować, ściskać | wajać | narzekać, marudzić | |||
| gynsi pympek | stokrotka | obstoć | wytrwać | wajha | dźwignia, drążek do zmiany czegoś | |||
| gyńs, gańs | gęś | obuwać | ubierać, zakładać buty | walca | walec, wzór na ścianie | |||
| gypechalter | bagażnik rowerowy | ochlany | natrętny lub pijany | Walek | Walenty | |||
| gypel | kierat | ociypka | snopek | walkować | maglować | |||
| gyrcnyć | czknąć | odewrzić | otworzyć | walkownia | magiel | |||
| gyrglas, gerglas | szklana wężownica, urządzenie potrzebne do robienia wina | Ojgyn | Eugeniusz | wancka | pluskwa, pchła | |||
| gyry | nogi | ojla | sowa lub złośnica, wariatka np. Chyba za tako ojla sie niy wydosz? | wander | podróż, wędrówka | |||
| gysztel | wspornik np. tyn gysztel z tyj antyny ci zaruścioł | ojla | podbite oko, guz | wandertasza | torba podróżna, plecak | |||
| gywera, giwera | karabin | okompać sie | wykąpać się | wandrus | wędrowiec, podróżnik | |||
| gywichta | noga, nogi | ołbajny | krzywe nogi, w kształcie litery "o" | warjot | wariat | |||
| gywinta | odważniki | oły | krzywe nogi | wartko | szybko, z pośpiechem | |||
| gzuć | szybko lecieć, jechać np. Czamu gzujesz tak na kole? | oma, omka, omeczka | babcia np. Starko? Czamu Francek godo na swoja babcia oma? | waryjot | wariat | |||
| H | omaścić | dodać tłuszczu | warzić, warzyć | gotować, robić obiad | ||||
| hab | kradzież np. Ida na hab! | omszlag | zakładka, mankiet | waserwoga | poziomica | |||
| habić | kraść np. Nahabiyłech trocha cześni! | opa, opka, opik | dziadek np. Moj opa za kawalyra boł wojokym. | waszbret | tarka do prania | |||
| hacka | rodzaj husty | opaterny | ostrożny | waszkorb | kosz wiklinowy | |||
| haderlok | zbieracz szmat | opchnonć | odsprzedać np. leżało mi to w szranku toch to opchnoł | waszkuchnia | pralnia, kuchnia na codzień | |||
| hadra | szmata, ścierka np. do podłogi | oplerek | parówka | waszpek | miednica, miska | |||
| haja | awantura np. Ale bydzie w doma haja! | ordeka | sufit | wciepnonć, wciepnyć | wrzucić | |||
| hajcnonć | rozpalić ogień, podpalić np. hajcnij inoś tyn papior! | oreł | orzeł | wdycki | zawsze | |||
| hajcować | palić w piecu, rozpalać ogień np. Nahajcuj w piecu! | ostrynżyny | jeżyny | wejrzeć | spojrzeć, zbaczyć np. wejrzij sie w żdżadło | |||
| hajer | pracownik fizyczny, górnik, robotnik np. Wiluś robi za hajera! | ostuda | kłótnia, nieporozumienie | weksle | pokwitanie (u kobiet) | |||
| halba, halbka | pół litra wódki | oszkliwe | brzydkie, wstrętne | wela | loki, pokręcone włosy, fryzura np. jerona jako ty mosz piykno wela | |||
| halbdeker | powóz częściowo zakryty dachem | oszkrabiny | obierki z jabłek czy ziemniaków | wele | przy, w okół np. łazi wele stoła jak smrod po gaciach | |||
| halsband | obroża, naszyjnik np. bier tego psa łoblykej mu halsband i ciś z nim na plac | oszkrobać | obrać ziemniaki, marchew | werbus | gorol, zwerbowany na Śląsk do pracy | |||
| halter | sprzączka, zapinka | owerol | dres | werci sie | opłaca się np. Werci sie to kupić? | |||
| hałer | kask | owiynzina | wołowina, mięso wołowe | wertiko | komoda, szafka | |||
| hałskyjza | ser domowy z kminkiem np. Hałskyjza nojlepij niy wonio! | ożarty, ożryty | pijany np. Mamo, mamo, Zefek dzisio niy ma łożarty i prosto do dom ciśnie | wertować | przewracać strony, kartki | |||
| hamster, hamczyk | chomik | P | weseli | wesele | ||||
| handgranat | granat ręczny | pachoł | smarkacz, wyrostek np. Taki pachoł a jeszcze sie zejscoł! | westa | kamizelka | |||
| handszuły | rękawice robocze | paciulok, paciuloń | oferma, ktoś zgrywający lub udający głupka | weta | zakład o coś | |||
| hankejsi | dawniej, kiedyś | padać, padosz | mówić, powiadać np. Padom ci, bydzie łostro zima! | wetnymy sie | założymy się | |||
| hantuch | ręcznik | pajda | gruba kromka chleba np. pajda chleba z fetym i łogorek kiszony do tego | wic | żart, kawał, dowcip np. Powiydz jakigo nowego wica! | |||
| Hanys | Jan | paje, pejsy | baczki, baki | wichajster | jakieś urządzenie, ogólna nazwa jakiegoś nieznanego bliżej przyrządu | |||
| hanys, hanysy | Ślązak, Ślązacy | paket | paczka np. Mamo, listonorka paket łod ciotki z Niymiec prziniosła! | wichlyrz | kombinator | |||
| hań, haj, hanej | tam | pakynchalter | bagażnik np. w rowerze | Wichta | Wiktoria | |||
| haratać | drapać, kaleczyć np. Poharatoł sie na płocie! | pampoń | wieśniak | Wicynt | Wincenty | |||
| harboły | ciężkie buty | pana | guma, dziura w oponie | widełka, widełki | widelec np. Dej sie pedzieć, że zupy widełkami niy zjysz! | |||
| hareszt, hereszt | areszt, więzienie | Paniynka | Matka Boska | wieczerzać | jeść kolację | |||
| harynki | śledzie | pantofle | drewniaki, do po placu i zogrodzie, robione najczęściej z topolowego drewna | wieczerzo | kolacja | |||
| hasi, hasie | popiół np. Zimom posuj śniyg hasiym! | papiok | gwóźdź do papy z szeroką główką | wiela | ile np. Wiela je sztyry dodać łoziym? | |||
| hasiok | śmietnik np. Za hasiokym rosnom kwiotki! | papiorzany | papierowy | wiela je godzin? | która godzina? | |||
| haszpa | agrafka np. Haszpa sie przido jak z galot knefel straca! | paplaty | gadatliwy lub pucołowaty | wieprzki | prosiaki lub agrest | |||
| haszpka | mała agrafka | paple | lica, policzki | wilgły | wilgotny | |||
| hawerfloki, haberfloki | płatki owsiane lub inne | paplok | gaduła lub twarz | wilijo | wigilia | |||
| hawiernia | kopalnia | papnygle | gwoździe do papy | Wiluś, Wilym | Wilhelm | |||
| haziel, haźlik, hazielek | ubikacja, toaleta np. Cysorz do haźla piechty łazi! | paprać, popaprany | brudzić, ubrudzony | winkel | ró g lub zakręt np. na winklu go wyniosło i wpod do krzikopy | |||
| hazok | zając | papyndekel | tektura | wiyrch | góra, coś wyżej | |||
| hazuka, hazuczka | koszulka, sukieneczka dla dziecka | parfin | perfum | wloć | wlać lub uderzyć | |||
| hebama, hyjbama | położna | parfineryjo | perfumeria | wodzionka | zupa z wody, chleba i przypraw | |||
| hebel | strug | paryzol | parasol np. Paryzol sie przido, na dyszcz abo dziecka po rzici wyszczylać! | wojok | żołnierz | |||
| heft | zeszyt | parzok | pomieszczenie, kocioł do parzenia karmy dla zwierząt (np. ziemniaków) | wongel, wongle | węgiel np. Ujek Francek kopie wongel a po robocie kopie fusbal. | |||
| heftnoć | zafastrygować coś, wstępnie złączyć lub pospawać | pasiaty | pasiasty | woniać | wąchać, pachnieć np. Co tak zawoniało parfinym? Idziesz na zolyty czy co? | |||
| heklować | szydełkować np. Starka piyknie heklowali! | pasionek | pastwisko | wonianie | wąchanie | |||
| herc | kolor w kartach | paskuda | szkodnik, niszczyciel | woń | zapach | |||
| hercklekoty | trwoga, szybsze bicie serca, kołatanie serca, choroba serca | pastuszki | kolędnicy | woszt | kiełbasa np. Z drogi Niymce z marmeladom bo Poloki z wosztym jadom! (powiedzenie) | |||
| hercowa | wielka łopata (w kształcie serca) np. Hercowom to sie nabakosz! | patrony | kapiszony, naboje do odpustowego pistoletu | wosztlik | kiełbaska | |||
| herszlag | zawał | patrz sie stracić | zmykaj, zejdź mi z oczu | wparzić | wbiec, wejść nagle | |||
| Hilda | Hildegarda | Paulek | Paweł | wrazić | włożyć | |||
| hledani | szukanie | wrazidlaty | wścibski | |||||
| hned, hneda | szybko, w niedługim czasie, za niedługo, wkrótce np. Wiosna hned! | wrazidlok | ktoś wścibski | |||||
| hoczyk, hok | hak, pogrzebacz do pieca | wrażować | wkładać np. Niy wrażuj tam pazurow, bo ci je prziczasnom! | |||||
| hoł ruk | hej hop! np. przy podniesieniu czegoś ciężkiego | wreć | gotować się | |||||
| hołda | hałda (najczęściej znajdująca się blisko kopalni) | wroz | razem, wspólnie | |||||
| hołdziorze | zbieracze węgla na hałdach | wszorz | brudas | |||||
| hołzy | spodnie | wtargać | wnieść np. wtargomy to na wiyrch i bydzie fajrant | |||||
| hołzyntregi, hołzyntregle | szelki np. Zrobia sie szlojder z hołzyntregi! | wyciepnoć, wyciepać | wyrzucić | |||||
| hruby | gruby | wycyckać | wyssać lub wykorzystać | |||||
| hufnol, hufnygel | gwóźdź do przybijania podkowy do końskiego kopyta | wydać sie, wydować sie | wyjść za mąż np. Jak sie bydziesz wydować, zabijymy wieprzka | |||||
| husi, hansi | gęsi | wydano | zamężna np. Ta Agnys łod Alojza to już je wydano czy jeszcze panna? | |||||
| hut, hutek, hucik | kapelusz, kapelusik np. Gryfny mo ta dziołszka hutek! | wyduldać | wypić | |||||
| hyc | upał, skwar, gorąc np. dzisio momy pieronowy hyc! | wyglancować | wyczyścić | |||||
| Hyjdla | Jadzia | wyglancowany | wyczyszczony, odświętnie ubrany | |||||
| hyndyczka | indyczka | wyhuśtać | wykorzystać, wyrzucić | |||||
| hyndyk | indyk | wyjscać sie | wysikać się, oddać mocz | |||||
| hynkel, hyngel | uchwyt np. tyn hynkel w taszy mom za mały | wykludzić | wyprowadzić | |||||
| wyklupać | wytrzepać | |||||||
| wylazować | wychodzić | |||||||
| wylynkany | wystraszony | |||||||
| wymionczko | wymiono np. od krowy | |||||||
| wyndzok | wędzarnia | |||||||
| wyndzonka | boczek wędzony, szynka wędzona, wędzone mięso | |||||||
| wyniuchać | wywęszyć | |||||||
| wynokwiać | wydziwiać, wymyślać, wariować | |||||||
| wypaplać | wygadać | |||||||
| wyparzić skąd | wybiec, uciec | |||||||
| wypucować, wypucowany | wyczyścić, wyczyszczony | |||||||
| wyro | łóżko | |||||||
| wyrobiać | wydziwiać, wariować np. Co łoni wyrobiajom, w sztyrech na jednym kole? | |||||||
| wyrychlać sie | pchać się, robić bez zastanowienia | |||||||
| wysiady | odwiedziny, plotki | |||||||
| wysłepać | wypić | |||||||
| wysmyczyć | (coś z trudem) wynieść, wyciągnąć, wywlec | |||||||
| wyszkrobiony | nakrochmalony | |||||||
| wyszkyrtany | wydrapany, wyszkrobany | |||||||
| wysztiglowany | wystrojony | |||||||
| wysztudiyrować | wymyślić coś, wykombinować | |||||||
| wytargać | wyrwać | |||||||
| wywiorka | wiewiórka | |||||||
| wyzgerny | ładny, zgrabny | |||||||
| wyżar, wyżarło | wypalił, wypaliło np. dyć tyn kwas mu dziura wyżar | |||||||
| wyżrać | wyjejść lub wypić np. dyć tyn pies mu to wyżre lub np. łobocz łon mi tyn tyj cały wyżre |